درآمدي بر الگوي حكمي و اجتهادي علوم اجتماعي اسلامي

An introduction of Hikmi - Ijtihadi pattern of social sciences

ايدۀ توليد «علوم اجتماعي اسلامي» از راهكارهاي پاسخ به مسئلۀ تبيين و فهم حيات انساني و اجتماعي انسان و ارائۀ مدل‌هايي براي ادارۀ بهتر جامعه است. اما مقصود از علوم اجتماعي اسلامي و علم ديني چيست؟ طرفداران و كساني كه علم ديني را ممكن مي‌دانند پاسخ‌هاي مختلفي به اين پرسش داده‌اند. «الگوي حكمي و اجتهادي علوم اجتماعي» پاسخي براي تبيين چيستي، طبقه‌بندي و روش‌شناسي علوم اجتماعي در مقام موجود و مطلوب و تلاشي در شكل‌دهي به يك برنامۀ پژوهشي براي توليد علوم اجتماعي اسلامي است. در اين مقاله با رويكردي توصيفي و تحليلي پس از ذكر مقدمات و مقصود از الگو و معرفت الگويي در مطالعۀ مرتبۀ دوم علوم اجتماعي، به تشريح ديدگاه الگوي حكمي و اجتماعي در چهار بخشِ: 1. چيستي علوم اجتماعي، 2. نسبت علوم اجتماعي با عقل و حكمت، 3. نسبت علوم اجتماعي با تجربه و 4. نسبت علوم اجتماعي با آموزه‌هاي نقلي پرداخته مي‌شود. براساس اين تبيين در دو بخش انتهايي به برخي الزمات روشي و آينده‌نگارانۀ اين الگو در توليد علوم اجتماعي اسلامي نيز اشاره مي‌شود.

In the recent decades, the term "Islamic social sciences" has become prevalent, but those who use the term should explicate their usage. Proponents, who believe this idea, provided a variety of answers to this question. The "Hikmi - Ijtihadi pattern of social sciences" provided an explanation for modality, taxonomy and methodology of social sciences. In addition, it will organize a research program for the fabrication of Islamic social sciences. This paper, after an introduction, describes his answer in four sections :(1) the modality of social sciences, (2) the relationship of social sciences with wisdom, (3) the relationship of The social sciences with experience and (4) the relationship of social science with the teachings of revelation. In the last two sections, some methodological and futuristic points are put forward for the fabrication of Islamic social sciences.