بررسي ميزان نشاط اجتماعي بر مبناي پژوهشهاي دانشگاهي

هدف: اين نوشتار با هدف بررسي ميزان افزايش يا كاهش نشاط اجتماعي در جامعه ايران، از طريق مطالعه پژوهشهاي منتشر شده مرتبط با نشاط اجتماعي در ايران طي سالهاي 1392 تا 1397، انجام شد. روش: روش اين پژوهش، فراتحليل كيفي بود كه از بين 308 عنوان مقاله علمي، پايان‌نامه كارشناسي ارشد و رساله دكتري در رشته‌هاي مختلف علوم انساني، 45 مورد به عنوان نمونه تحقيق انتخاب و بررسي شدند. يافته‌ها: ميزان نشاط اجتماعي در ايران در حد متوسط است و متغيّرهاي زمينه‌اي جنسيت، سن، تأهل، تحصيلات و محل سكونت به تنهايي رابطۀ معناداري با نشاط اجتماعي ندارند و در مواردي كه اين رابطه معنادار بوده، به واسطۀ حضور عوامل ديگر بوده است؛ اما رابطۀ بين وضعيت اشتغال(شاغل بيكار) و پايگاه اجتماعي اقتصادي با نشاط اجتماعي مثبت و معنادار است. متغيّرهاي فردي عزت نفس، دينداري، رضايت از كيفيت زندگي و گذران اوقات فراغت، به ترتيب بيشترين اثر معنادار بر نشاط اجتماعي را دارند و در همۀ پژوهشهايي كه رابطۀ اين عوامل با نشاط اجتماعي را بررسي كرده‌اند، همبستگي مستقيم و قوي بين آنها و نشاط اجتماعي گزارش شده است. نتيجه‌گيري: متغيّرهاي كلان سرمايه اجتماعي(شامل اعتماد، مشاركت و تعاملات اجتماعي)، امنيت اجتماعي، عدالت و رفاه اجتماعي و رسانه‌هاي جمعي، به ترتيب بيشترين تأثير را بر نشاط اجتماعي دارند و درمجموع، همبستگي مثبت و بالايي با آن دارند. تقويت سرمايه اجتماعي(به ويژه اعتماد اجتماعي) و امنيت اجتماعي در كنار بها دادن به اوقات فراغت آحاد مردم در قالب برنامه‌هاي فرهنگي اجتماعي و تفريحي ورزشي و ارتقاي برنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني و مبتني بر شبكه‌هاي اجتماعي مي‌تواند در بهبود و ارتقاي نشاط اجتماعي مؤثر باشد.