تأثيرحشره‌كش‌هاي گياهي، تنداكسير® و پاليزين®، روي شته مومي كلم .Brevicoryne brassicae L در شرايط آزمايشگاهي

كلزا Brassica napus L. (Brassicaceae)  گياهي با دانه‌هاي سرشار از روغن در سطح گسترده‌اي از جهان كشت مي‌شود. شته مومي كلم Brevicoryne brassicae L. از آفات مهم كلزا است. با توجه به اهميت سلامت انسان و حفظ محيط زيست، كاهش مصرف سموم شيميايي در برنامه مهار آفت امري ضروري است. بنابراين، اثرزيركشندگي حشره‌كش‌هاي گياهي پاليزين® و تنداكسير® روي پراسنجه‌هاي جدول زندگي شته كلم با استفاده از روش غوطه‌ورسازي برگ حاوي شته مورد بررسي قرار گرفت. به‌علاوه، سميت حشره‌كش‌ها روي پوره‌هاي سن اول شته كلم مطالعه شد. براي بررسي اثر زيركشنده حشره‌كش‌ها روي شته از غلظت‌هاي 1843.99 و 1627.02 ميلي‌گرم برليتر (LC30) به ترتيب براي تنداكسير® و پاليزين® استفاده شد. آزمايش‌ها در دماي 5±25 درجه سيلسيوس، رطوبت نسبي 5±70 درصد و دوره نوري 16:8 ساعت (تاريكي: روشنايي) انجام شدند. مقادير LC50 تنداكسير® و پاليزين® به‌ترتيب 2331.52 و 2190.60 ميلي‌گرم بر ليتر برآورد شد. نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) براي شاهد 0.003±0.27، پاليزين® 0.008±0.21 و تنداكسير® 0.007±0.2بر روز به‌دست آمد. نرخ خالص توليدمثل و نرخ ذاتي توليدمثل در هر دو تيمار حشره‌كش در مقايسه با تيمار شاهدكاهش يافت. افزايش نسبي در ميزان مرگ و مير ذاتي جمعيت شته‌هاي تيمار شده با حشره‌كش‌ها مشاهده شد. ميانگين زمان توليد و زمان دو برابر شدن نيز در جمعيت تيمار شده با حشره‌كش‌ها كمتر از گروه شاهد بود. كاهش معني‌داري در ميانگين تعداد پوره‌هاي توليد شده در هر شته‌ي ماده نسبت به شاهد مشاهده شد. ميانگين طول عمر ماده‌هاي بالغ در شاهد با تيمارهاي حشره‌كش‌ها تفاوت معني‌داري داشت. همه‌ي آماره‌هاي جدول  زندگي شته‌هاي تيمار شده با LC30 حشره‌كش‌هاي پاليزين® و تنداكسير® در مقايسه با شاهد، به‌طور منفي تحت تأثير قرار گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش مي‌تواند گامي جهت استفاده كاربردي از تركيبات گياهي و به عنوان جايگزيني مناسب براي حشره‌كش‌هاي شيميايي باشد. با انجام آزمايش‌هاي تكميلي مي‌توان از اين تركيبات گياهي جهت كنترل شته مومي كلم در مزرعه بهره برد.