ارزيابي اثر گردوغبار و بيماري زغالي بلوط بر مشخصه‌‌هاي زيستي بلوط ايراني (.Quercus brantii Lindl) در استان ايلام

زوال جنگل، برآيند تأثير متقابل خشك‌سالي و يخ‌بندان‌‌هاي زودهنگام، سن درختان، كيفيت رويشگاه، آفات و بيماري‌ها و پديده گرد‌‌و‌‌غبار است. با توجه ‌به بروز بحران زوال بلوط، شيوع بيماري زغالي و نيز رخداد طوفان‌هاي گردوغبار در جنگل‌هاي زاگرس، پژوهش پيش‌رو با هدف اندازه‌‌گيري مقدار ذرات گردوغبار ته‌‌نشست‌شده روي برگ بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) و بررسي مشخصه‌‌هاي زيستي درختان سالم و بيمار اين گونه در بخشي از جنگل‌‌هاي هيانان در شمال­شرقي شهر ايلام انجام شد. براي اندازه‌‌گيري ويژگي‌هاي بيوشيميايي، بررسي فعاليت آنتي‌‌اكسيداني و آنزيم‌‌ها و مقدار رسوب خشك گردوغبار روي برگ، از بخش‌‌هاي متفاوت تاج هر پايه به‌‌طور تصادفي نمونه‌‌گيري‌‌ شد. ميانگين رسوب خشك گردوغبار در واحد سطح برگ درختان بلوط ايراني طي سه دوره نمونه‌‌برداري از 0.21 تا 0.26 ميلي‌‌گرم در سانتي‌‌متر مربع متغير بود. از اين ‌نظر تفاوت معني‌داري بين درختان سالم و بيمار مشاهده نشد. مقدار كلروفيل‌هاي a، b و كل و كاروتنوئيد در پايه‌هاي سالم (به‌ترتيب 0.03، 0.06، 0.1 و 0.14 ميلي‌‌گرم بر گرم وزن تر) به‌طور معني‌‌داري بيشتر از درختان بيمار (0.038، 0.05، 0.08 و 0.12 ميلي‌‌گرم بر گرم وزن تر) به‌دست آمد. همچنين، مقدار آنتي‌‌اكسيدان و كاتالاز در برگ درختان سالم به‌ترتيب با 56.9 درصد و 0.01 واحد بر ميلي‌‌گرم پروتئين به‌طور معني‌‌داري بيشتر از درختان بيمار با مقادير 42.8 درصد و 0.008 واحد بر ميلي‌‌گرم پروتئين بودند. فنل و فلاونوئيد بيشتري در برگ درختان بيمار (به‌ترتيب 169.9 و 47.8 ميلي‌‌گرم بر گرم وزن تر) نسبت به برگ پايه‌هاي سالم (به‌ترتيب 114.5 و 36.6 ميلي‌‌گرم بر گرم وزن تر) مشاهده شد. درمجموع، مي‌توان گفت كه بلوط ايراني در جنگل‌‌هاي مورد مطالعه علاوه‌‌بر توانايي زياد در حفظ و نگهداشت ذرات گرد‌‌و‌‌غبار، در برابر عوامل ايجاد بيماري زغالي بسيار مقاوم است.