سلوك «موجودي شهودي صعودي» از منظر سيد حيدر آملي

عارفان، راه‌ها و مراتب سلوك و قرب به حق‌تعالي را در قالب سه دسته كلي سامان داده‌اند: سلوك زاهدانه‌ عابدانه، سلوك عاشقانه عالمانه و سلوك عارفانه عاشقانه. پيروان مكتب ابن‌عربي از منظري ديگر، سير و سلوك را به دو گونه تقسيم كرده‌اند: الف. سير غيرمستقيم از طريق سلسله مراتب؛ ب. سير مستقيم از طريق وجه خاصّ. سيد حيدر آملي، به ‌عنوان يكي از پيروان و شارحان مكتب عرفاني ابن‌عربي كه رويكردي شيعي در باورهايش دارد، بر آن است كه از ميان طرق مذكور، «سلوك مبتني بر جذبات الاهيه» كه به عبارتي همان سير و سلوك محبوبي است، راحت‌ترين و نزديك‌ترين مسير به سوي حق است. او در تصوير مقامات و منازل عرفاني از ادبيات عرفاني مكتب ابن‌عربي مدد جسته است. به باور او، اين سير و سلوك و مراتبش از ديدگاه او با مراتب كشف صوري و معنوي ارتباط دارد. اين سير سرانجام به مقام «او ادني» و كشف معنوي در مقام «اخفي» كه خارج از وصف است منتهي مي‌شود. بررسي طريق سلوكي سيد حيدر آملي علاوه بر آنكه مي‌تواند تقرير دقيق‌تري از سلوك ابن‌عربي را پيش ‌روي ما قرار دهد، يكي از طرق سلوكي مؤيد به نصوص و باورهاي شيعي را به ما معرفي خواهد كرد. در اين مقاله، داده‌ها بر اساس شيوه كتاب‌خانه‌اي جمع‌آوري شده و در مسير تحليل اطلاعات و داده‌ها از روش توصيفي‌تحليلي بهره برده‌ايم.