چگونگي بازنمايي «ديگري» در اسناد امنيت ملي روسيه با تأكيد بر جايگاه ايران سال‌هاي ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸

در سال‌هاي اخير بسياري از كشورها براي پيشبرد سياست‌‌هاي خود در ابعاد داخلي و خارجي اسنادي را با نام‌هاي مختلف منتشر مي‌كنند كه همانند نقشه‌اي مدون، راهگشاي آن‌ها در زمينه‌هاي گوناگون در عرصه‌‌هاي داخلي و بين‌المللي است. روسيه نيز از كشورهايي است كه بعد از فروپاشي اتحاد شوروي اقدام به انتشار اسناد راهبردي با عنوان «اسناد امنيت ملي» كرده است. اين اسناد به چهار بخش كلي «مفهوم سياست خارجي روسيه»، «‌آيين نظامي روسيه»، «راهبرد امنيت ملي روسيه» و «‌آيين دريايي روسيه» تقسيم مي‌شوند. پرسش اين نوشتار اين است كه روسيه در اين اسناد ديگر كشورهاي جهان را چگونه تعريف و بازنمايي مي‌كند؟ با بررسي اسناد امنيت ملي روسيه در سال‌هاي ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ به اين نتيجه رسيديم كه كشورهاي مختلف براي روسيه به شش وضعيت مختلفِ متحد، شريك راهبردي، شريك اقتصادي، همكار مهم، وضعيت دوگانه و تهديد، بازنمايي و تعريف مي‌شوند. ايران نيز در ميانۀ اين گروه قرار داشته و براي دولت روسيه ‌به‌عنوان يك «همكار مهم» در برخي از حوزه‌ها و نه يك «متحد» يا «شريك راهبردي» تعريف مي‌شود. همين بازنمايي در نوع روابط و ماهيت روابط اين كشور نسبت به ايران بسيار اثر مي‌گذارد. در اين نوشتار بعد از آشنايي با مفهوم «بازنمايي» در ادبيات نظري روابط بين‌الملل به بازنمايي دولت روسيه از ديگر دولت‌‌هاي نظام بين‌الملل با تأكيد بر دولت ايران مي‌پردازيم. روش اين نوشتار تحليلي توصيفي، با جمع‌آوري اطلاعات از راه مطالعۀ اسناد و سندپژوهي است.