زيلوي نوش‌آباد: كهن ترين فرش شناخته شده از دوران اسلامي ايران

اگرچه در متون تاريخي سده چهارم هجري به بعد از زيلو و زيلوبافي ياد شده، اما زيلوهاي باقي مانده همه متعلق به پس از صفويه است. برخي محققان زيلوي معروف به «ميبد» را قديم ترين زيلوي دوره اسلامي و متعلق به سال 808ﻫ دانسته‌اند، درحالي كه اين زيلو از دوره صفوي است و در خوانش تاريخ آن اشتباهي رخ داده است. تنها زيلوي شناخته از ماقبل صفوي، نمونه اي است كه در موزه ارميتاژ نگه داري مي شود. مورخان هنر اسلامي تاكنون بر اين باور بوده اند كه زيلوي نوش‌آباد تاريخ بافت ندارد و آن را به عنوان شاهكاري از هنر ايلخاني معرفي كرده اند. اين نوشتار با بررسي دقيق تر سبك هنري و كتيبه هاي زيلو پيشنهاد جديدي درباره زمان بافت آن ارائه و اين احتمال را مطرح كرده‌است كه در  رمضان 808ﻫ/ 1406م در نوش آباد كاشان بافته شده و كهن‌ترين فرش تاريخ دار شناخته شده ايران دوره اسلامي است. يكي ديگر از سؤالات و ابهامات مطرح درخصوص اين زيلو مربوط به كاربرد آن است. اگرچه محققان آن را زيلوي سجاده اي «صف» خوانده اند، اما آيات قرآني موجود در كتيبه‌ها، پذيرش اين نظر را دشوار مي‌كند. اين مقاله با درنظر گرفتن محتواي خاص كتيبه ها، احتمال كاربري آن را به عنوان سجاده مطرح كرده و با مجامع صوفيانه مرتبط ساخته است.