مدل مكان‌يابي بهينه‌ي استقرار پايانه‌هاي اتوبوس‌راني و ميزان ارزيابي عوامل مؤثر بر آن

هدف: پايانه‌ها، مراكز عمده مسافربري شهري هستند كه نقش مهم جمع‌آوري تقاضا و پخش آن را در شبكه بر عهده‌دارند. عملكرد صحيح پايانه‌ها درگرو برنامه‌ريزي درست آن‌ها است كه بخش مهمي از آن به مكان‌يابي اصولي آن‌ها اختصاص مي‌يابد. مسئله مكان‌يابي پايانه‌هاي اتوبوس‌راني درون‌شهري ازجمله مسائل بهينه‌سازي محسوب شود. روش‌شناسي پژوهش: روش مذكور مبتني بر چهار مرحله متوالي است كه بر اساس آن، در مرحله اول و دوم نقاط كانديد احداث پايانه اتوبوس‌راني درون‌شهري با توجه به شبكه خطوط اتوبوس‌راني و محل تمركز خطوط و همچنين با توجه به پايانه‌هاي موجود انتخاب مي‌شوند. در مرحله سوم هزينه ساخت و تملك، ارزش دسترسي به كاربري‌هاي مجاور و همين‌طور ميزان پوششي كه هر يك از نقاط كانديد در سطح شهر ايجاد مي‌كنند، نقاط كانديد ارزش‌گذاري مي‌شوند. درنهايت، در مرحله چهارم، مسئله به كمك روش برنامه‌ريزي آرماني از حالت چند هدفه به يك مسئله تك هدفه بيشينه‌سازي تبديل مي‌شود كه درنتيجه آن نقاط برتر از بين نقاط كانديد شناسايي مي‌شوند. به‌منظور درك بهتر روش پيشنهادي، مسئله مكان‌يابي پايانه‌ها در مورد شهر شيراز پياده‌سازي گرديد كه درنهايت الگوريتم پيشنهادي 3 نقطه را به‌عنوان نقاط نهايي جهت ساخت پايانه اتوبوس‌راني درون‌شهري برگزيد. يافته‎ها: بررسي نتايج حاصل از مدل و پارامترهاي نقاط برگزيده نشان مي‌دهد كه اين نقاط، ازجمله نقاط مهم و تأثيرگذار جهت ساخت پايانه هستند و با خط‌مشي سازمان اتوبوس‌راني شهرداري شيراز در جهت مكان‌يابي پايانه‌‌ها نيز همخواني نسبت خوبي دارد. اصالت/ارزش‌افزوده علمي: در اين مقاله از روشي ابتكاري جهت حل مسئله مكان‌يابي پايانه‌ها استفاده‌شده است كه موجب تقويت دانش موجود مي‌شود.