تبيين ماهيت بانكداري غربي، بانكداري بدون ربا، بانكداري اسلامي

Explanation of the Nature of Western Banking, Usury-Free Banking, Islamic Banking

با وجود شبهه ربوي دانستن نظام بانكي ايران در نزد برخي از مراجع عظام و مردم و آثار منفي خلق پول بانكي، هنوز عده‌اي بر اين عقيده‌اند كه بانكداري كنوني ايران نه تنها بدون ربا بلكه اسلامي است و خلق پول اعتباري بانكي حق مسلم بانك است. براي رد اين عقيده در ابتدا ماهيت اصلي بانكداري غربي را تببين كرديم و نشان داديم دو ويژگي اصلي بانكداري غربي يكي انواع قراردادهاي بدهي با نرخ بهره‌هاي ثابت و با تضمين اصل سرمايه (قرض ربوي) و ديگري خلق پول اعتباري است. قانون پولي و بانكي سال 62 و اصلاحات پيشنهادي اخير تنها به ويژگي ربوي بانك‌ها و بدون‌ربا كردن آن در قالب عقود مشروع و متنوع كردن آن‌ها براي تأمين اغراض سپرده‌گذار و متقاضي تسهيلات در بخش تجهيز و تخصيص منابع پرداخته‌اند و خلق پول اعتباري بانك‌ها مغفول و يا حق مسلم آن‌ها فرض شده است. اين درحالي است كه آن ويژگي كه بانك را بانك مي‌كند همين خلق پول اعتباري است نه آن قرض ربوي. افزون بر مسئلۀ خلق پول اعتباري پرسشي مطرح است مبني براينكه آيا بانكداري كنوني و اصلاحات اخير، كه ادعا مي‌شود نه‌تنها بدون‌ربا بلكه اسلامي است، تا چه اندازه واقعيت دارد؟ پژوهش حاضر بنيادي بوده و با روش تحليل محتوا و مطالعه كتابخانه‌اي نشان داده است كه به‌خاطر حضور ربا و شبهۀ ربا از مسيرهاي مختلف در بانكداري كنوني ايران، قانون بانكداري بدون‌رباي سال 62 و اصلاحات پيشنهادي اخير در گام اول حركت به‌سوي بانكداري اسلامي يعني بازداشتن مردم از ارتكاب رباي آشكار است. اما با همۀ تلاش‌هاي انجام‌شده هنوز نتوانستيم گام لازم دوم را كه بدون‌ربا كردن نظام بانكي است تكميل كنيم و تا ورود به گام سوم، يعني بانكداري اسلامي، راهي طولاني درپيش داريم. بانكداري اسلامي شاخصه‌هايي دارد كه هر ترتيب قانونگذاري و نهادسازي بايد از پس احراز و تأمين آن شاخصه‌ها برآيد.

Despite the fact that some religious leaders and people consider the Iranian banking system as usury and the negative effects of the creation of bank money, some still insist that the current banking in Iran is not only interest-free but also Islamic. an‎d creating bank credit money is the inalienable right of the bank. To refute this idea, we first explain the main nature of Western banking and show the two main features of Western banking. The first feature is the types of debt contracts with fixed interest rates and guaranteed principal (usury loan) and the second feature is the creation of credit money. The Monetary and Banking Law of 1362 and the recent proposed amendments have only paid attention to the nature of usury in banks and have done so in the form of denigrating banking by introducing legitimate contracts and diversifying them to provide depositor and applicant facilities in the field of equipping and allocating resources. In these reforms, the creation of banks' credit money has been neglected or this creation of money has been assumed as their inalienable right. While the feature that makes a bank a bank is the creation of credit money, not that usurious loan. In addition to the issue of credit money creation, the question arises as to how true the current banking and recent reforms, which are claimed to be not only amorphous but also Islamic, are. The present study is fundamental and with the method of content analysis and descriptive and library study showed that due to the presence of usury and usury in various ways in the current banking of Iran, the law of interest-free banking in 1362 and the recent proposed amendments in the first step towards Islamic banking. People are obviously committing usury. Despite all the efforts made, we have not yet been able to complete the second necessary step, which is to demoralize the banking system, and we have a long way to go before entering the third step, namely Islamic banking. Islamic banking has characteristics that any legislative and institutional arrangement must achieve and provide those characteristics.