ارزيابي اثر بهره‌گيري از فضاي مجازي بر بهره‌وري و كارايي توليد ملي در ايران

Assessing the Virtual Space Impact on Productivity & Efficiency of National Product in Iran

هدف: در دهه‌هاي اخير سهم افزايش بهره‌وري در رشد اقتصادي در كانون توجهات قرار گرفته است. تجربيات جهاني حكايت از آن دارند كه فضاي مجازي توانسته ضمن ارتقاء بهره‌وري و كارايي به خلق فرصت‌هاي جديد و ايجاد ارزش افزوده منجر شود. بررسي اين موضوع (اثر فضاي مجازي بر بهره‌وري و كارايي توليد) در ايران در دستور كار مقاله حاضر قرار دارد. روش: مطالعه حاضر با استفاده از داده‌هاي استاني و با استفاده از روش پارامتري (داده‌هاي تلفيقي) و ناپارامتري (تحليل پوششي داده‌ها) و (به ترتيب) با هدف آگاهي از اثر فضاي مجازي بر بهره وري و كارايي توليد انجام مي‌شود. يافته‌ها: نتايج روش اول حكايت از آن دارد كه فضاي مجازي بعنوان يك نهاده توليد ظاهر گشته و توسعه و بهبود آن در استان‌ها به ارتقاء بهره‌وري توليد منجر شده است. نتايج روش دوم نيز حاكي از آن است كه فضاي مجازي و قابليت‌هاي مترتب برآن به‌عنوان يك نهاده (در كنار دو نهاده ديگر توليد) موجب افزايش كارايي توليد در سطوح استاني شده است. بگونه‌اي كه با (فرض) حذف اين نهاده از سازوكار توليد مشاهده مي‌شود كه كارايي توليد در استان‌ها (به طور متوسط) حداقل به ميزان 8/6 درصد (نسبت به وضعيت موجود) كاهش مي‌يابد. نتيجه‌گيري: افزايش ضريب نفوذ فضاي مجازي در اقتصاد ايران مي‌تواند در تحريك بهره‌وري و كارايي توليد ملي نقش به سزايي داشته باشد. در اين راستا اقداماتي چون افزايش ضريب نفوذ فضاي مجازي، كاهش شكاف ديجيتال ميان استان‌هاي كشور، كاهش هزينه دسترسي به فضاي مجازي توسط افراد و بنگاه‌ها بعنوان راهكارهاي سياستي قابل طرح هستند.

Objective: In recent decades, increasing role of productivity contribution in economic growth has been highly emphasized, especially in developing countries such as Iran which are facing low rate of productivity and resource scarcity. In this context one of the main influencing factors on productivity and efficiency is information and communication technology (ICT) known virtual space. Global experiences imply that virtual space could be able to stimulate job creation and value added creation. This is the main theme of this paper. Methods: We apply parametric (Panel Data) & non-parametric (DEA) approach through provincial data. We manage it to understand not only the average effect of virtual space on national product (known as productivity) but the relative position of each province in terms of virtual space contribution in national product, in favor of efficiency. Results: The findings imply that virtual space, as a production input, could stimulate national product positively, although its impact has been much smaller that other production input (Capital & Labor force). Meanwhile it had significant impact on relative production efficiency in provincial level as well. However by ignoring virtual space in our basic model, the provinces efficiencies decrease by 8.6%. These results shed light on stimulating effect of virtual space on national product. Conclusion: Increasing cyber space penetration rate, reducing the ICT gap between the provinces, coincided by decreasing access cost of economic agents can be considered as proper policy recommendations.