اينستاگرام: تجربه جديد ديدن و ديده شدن و پيامدهاي آن

رسانه‎هاي اجتماعي، شيوه ارتباطات مردمان امروز را به شكلي چشمگير تغيير داده‎اند. بررسي جنبه‎هاي مختلف اين تغيير و پيامدهاي آن نيز، موضوع پژوهش‎هاي بي‎شماري بوده است. اينستاگرام يكي از محبوب‎ترين بسترهاي اشتراك‎گذاري عكس و ويدئو در سراسر دنيا و ايران است، كه درباره آن تحقيقات زيادي در ايران انجام شده است. بيشتر اين پژوهش‎ها بر تأثير اينستاگرام بر كاربران مختلف و نقشي كه در تغيير نگرش‎ها و رفتار كاربران ايراني ايفا مي‎كند، متمركز بوده‎اند، تا بر تجارب زيسته و معنايي كه اين كاربران به فعاليت‎هايشان در محيط اينستاگرام نسبت مي‎دهند. اين تحقيق با ماهيتي اكتشافي، در صدد تجربه زيسته و معناهاي برآمده از دنياي ذهني تعداد معدودي از كاربراني بوده است كه در اين تحقيق با عنوان جوانان بزرگسال معرفي شده‎اند. پژوهش با پديدارشناسي توصيفي انجام شده است، زيرا اين روش با اهداف و پرسش‎هاي اين تحقيق و موضع آن نسبت به فناوري‎هاي جديد ارتباطي همخواني داشت و براي توصيف‎هاي تحليلي مضامين برآمده از اظهارات شركت‎كنندگان، مبنايي مناسب فراهم مي‎ساخت. در پژوهش حاضر، برخلاف پژوهش‎هاي پيشين كه به بسترها و شرايط تأثيرگذار بر تجارب زيسته كاربران اينستاگرام و همچنين ذات تجربه آن‌ها از اين پديده، بي‎‎اعتنا بوده‎اند، به اين دو مسئله توجه ويژه نشان داده است. نتايج تحقيق نشان داد، تجربه اينستاگرام بيش از همه چيز، شيوه جديدي از ديدن و ديده‎شدن است؛ رسانه‎اي شخصي كه به همگان فرصت مي‎دهد تا هرطور كه دوست دارند ديده شوند. شرايط مرتبطي كه امكان مي‎دهد تا اين ديده‎شدن به شكلي تشديد شده پديدار شود. جريان جمعي بزرگي از ديده‎شدن در اينستاگرام است كه هركس به نوعي در آن شناور است. ارزيابي كلي آنان از پيامدهاي استفاده از اينستاگرام، نشان از احساساتي داشت كه ميان خشنودي و ناخشنودي همواره در نوسان و تغيير بود. اين يافته حاكي از آن است كه احساسات آنان نسبت به اينستاگرام، نه يكسره منفي و نه يكسره مثبت است، بلكه بين دو احساس مثبت و منفي نوسان دارد و اين شايد از ذات متناقض‎نماي خود فناوري سرچشمه گيرد كه هم جاذبه دارد و هم دافعه.