نقش واسطه‌اي ترس از ارزيابي منفي در رابطه بين تاب‌آوري و سرزندگي تحصيلي با احساس تنهايي در همشيرهاي كودكان با اختلال‌هاي عصبي-تحولي

زمينه و هدف: اختلال هاي عصبيتحولي به گروهي از اختلالات گفته مي شود كه در دوره تحول و پيش از ورود كودك به مدرسه شروع مي شوند و به آسيب در كاركرد فردي، اجتماعي، تحصيلي و حرفه اي، منجر مي شوند. حضور يك كودك با ناتواني در خانواده، باعث ايجاد مشكلات و تنش هايي در روابط بين اعضاي خانواده و روند معمول زندگي روزمره آنها مي شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسي نقش واسطه اي ترس از ارزيابي منفي بر رابطه بين تاب آوري و سرزندگي تحصيلي با احساس تنهايي در همشيرهاي كودكان با اختلالات عصبي تحولي است. روش: بدين منظور در يك طرح پژوهشي توصيفي همبستگي، از ميان كودكان داراي همشير با اختلال عصبي تحولي ساكن شهرهاي تهران و كرج در سال 1398، تعداد 200 آزمودني 9 تا 18 سال با روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند. ابزارهاي پژوهش شامل مقياس هاي تاب آوري كودك و نوجوان (انگار و لينبرگ، 2009)، سرزندگي تحصيلي (دهقاني زاده و حسين چاري، 1391)، احساس تنهايي (آشروهمكاران، 2010) و ترس از ارزيابي منفي (لري، 1983) بود. داده هاي آزمودني ها با استفاده از الگويابي تحليل مسير مورد وارسي قرار گرفتند. يافته ها: نتايج نشان داد تاب آوري و سرزندگي تحصيلي، اثر منفي معنا دار؛ و ترس از ارزيابي منفي تأثير مثبت معنادار بر احساس تنهايي داشتند (P 0/01 ). همچنين رابطه غيرمستقيم تاب آوري و سرزندگي تحصيلي با احساس تنهايي در همشيرهاي كودكان با اختلال عصبي تحولي با ميانجي گري ترس از ارزيابي منفي با 95 درصد اطمينان تأييد مي شود (P 0/01 ). نتيجه گيري: در تدوين مداخلات روان شناختي براي بهبود احساس تنهايي در كودكان بايد به تاب آوري و سرزندگي تحصيلي و نقش ميانجي ترس از ارزيابي منفي توجه ويژه اي شود. حضور كودك مبتلا به اختلال عصبي تحولي در خانواده، تأثيرات زيادي روي ديگر اعضاي خانواده خواهد داشت و شرايط پيراموني مانند محيط خانواده و اجتماع، حمايت عاطفي و هيجاني والدين و دوستان، دسترسي پذيري امكانات، و حمايت هاي اجتماعي و مالي، همگي مي توانند در مطلوب تر شدن و يا بالعكس نامطلوب شدن شرايط، تأثيرات قابل توجهي داشته باشند.