تاثير نوع استعاره هاي مفهومي بر ساخت روايي متون منثور قديم و جديد

هدف از اين پژوهش بررسي و دستيابي به الگويي يكسان در تقسيم‌بندي استعاره‌هاي مفهومي به‌كاررفته در نمونه‌هايي از متون گذشته و معاصر زبان فارسي است. كاربرد نظريه استعاره در سبك‌شناسي شناختي و تحليل متون ادبي يا مجموعه‌نوشته‌هاي يك شخص براي تعيين شيوه ذهني و شناخت دقايق سبكي كارگشا خواهد بود. بدين منظور، استعاره‌هاي مفهومي به‌كاررفته در دو گونه نثر فارسي يعني كتاب‌هاي دارالمجانين و كيمياي سعادت بررسي شده و ضمن اينكه حوزه‌هاي مبدأ از هر دو كتاب و تفاوت حوزه‌هاي به‌كاررفته در آن‌ها مورد توجه بوده است. براي رسيدن به هدف پژوهش، 10 درصد از قسمت‌هاي اول، وسط و آخر هر كتاب تجزيه و تحليل گرديد و حوزه‌هاي مبدأ و مقصد و نام‌نگاشت استعاره‌هاي مفهومي يادداشت شد و در نمودار اكسل قرار گرفت. آمار استعاره‌‌هاي مفهومي محاسبه و براي درك بهتر در نمودار ميله‌اي نشان داده شد. از مجموع 118 استعاره تفحص‌شده در كتاب كيمياي سعادت و 98 استعاره در دارالمجانين، آمار به‌دست‌آمده به اين شرح بود: كيمياي سعادت: استعاره ساختاري 24، استعاره هستي‌شناختي 88، استعاره جهتي 8؛ كتاب دارالمجانين: استعاره ساختاري 25، استعاره هستي‌شناختي 57، استعاره جهتي 5. نتايج نشان داد كاربرد استعاره‌هاي هستي‌شناختي و جهتي در متون گذشته بيشتر از متون معاصر است و كاربرد استعاره‌هاي ساختاري در متون معاصر بيشتر از متون گذشته است. از ديگر نتايج اين پژوهش آن است كه استعاره‌هاي هستي‌شناختي در هر دو كتاب بيشتر از دو استعاره ديگر است و پربسامدترين نوع استعاره، چه در زمان گذشته و چه در زمان حاضر، محسوب مي‌شود. شايد علت استفاده زياد از اين استعاره ملموس و عيني بودن آن باشد.