تجزيه و تحليل تغييرات بهره‌وري انرژي‌ در ايران

An Analysis of Productivity Changes in Energy Use in Iran over the Period 1385-1394

مقاله حاضر در پي پاسخ به اين پرسش اساسي است كه مهم‌ترين عامل تغييرات بهره‌وري انرژي در ايران طي دوره 1394 ـ 1385 چيست؟ به همين منظور، بر مبناي سه جدول داده ـ ستانده متقارن فعاليت در فعاليت به قيمت ثابت »سال 1385 مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي»، «سال 1390 مركز آمار ايران» و «جدول بهنگام شده سال 1394 با روش RAS» درچارچوب روش‌شناسي مطالعه ژاكوب (2003)، تغييرات بهره‌وري انرژي به شش عامل«تغييرات ارزش‌افزوده»، «تغييرات مصرف انرژي»، «تغييرات عرضه داخلي»، «تغييرات ساختاري(تكنولوژي)»، «تغييرات مصرف (سهم) بخشي تقاضاي نهايي» و «تغييرات تركيب درون بخشي تقاضاي نهايي» در سطح فعاليتهاي «كشاورزي»، «صنعت»، «برق»، «حمل و نقل»، «ساير خدمات» تجزيه شده است. نتايج نشان مي‌دهد تغييرات ارزش افزوده براي بخشهاي يادشده، كاهش دهنده بهره‌وري انرژي است. به بيان ديگر، بهره‌وري انرژي از محل ارزش افزوده تأثير منفي پذيرفته است. اين در حالي است كه اثر تغييرات ميزان مصرف انرژي فقط در بخش‌‌هاي كشاورزي و برق كاهنده بوده است. همچنين، اثرات ساير عوامل مورد بررسي بر بهره‌وري انرژي طي دوره مورد بررسي تقريبا صفر بوده است.

The present paper aims to identify the most important factor that explains productivity changes in energy use in Iran over the period of 1385-1394-. Towards this end, the authors have utilized three symmetric industry by industry input-output tables namely, IOT at 1385 constant prices introduced by research center affiliated to Iranian parliament, IOT at 1390 constant prices introduced by Iran’s statistics center and the 1394- IOT updated by RAS method. Jacob (2003) attribute productivity Changes in energy use to six factors. The authors have applied the Jacob formula to decompose productivity changes into six cause factors namely, changes in value added, changes in energy consumption, changes in domestic energy supply, structural changes -technology factor, final demand changes, inter industry final demand changes pertaining to agricultural, industry, power, transportation and other service sectors. The results of this study reveal that productivity changes in energy use is negatively affected by value added changes while changes in energy consumption in agriculture and power sectors had a declining impact on productivity and the effect of other factors in productivity changes has been negligible over the period under study.