مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابي پيامد حريق و انفجار مخازن گاز متان در يك جايگاه توزيع گاز طبيعي فشرده

چكيده فارسي :

سابقه و هدف: يكي از مواد سوختي كه اخيراً موردتوجه قرارگرفته است، گاز طبيعي فشرده مي باشد. باوجود تمام مزاياي شناخته‌شده، ذخيره‌سازي، حمل‌ونقل و استفاده از گاز طبيعي به‌عنوان سوخت همواره خطراتي از قبيل انفجار و آتش‌سوزي را با خود به همراه دارند. مطالعه حاضر با هدف ارزيابي پيامد حريق و انفجار مخازن گاز متان در يك جايگاه توزيع گاز طبيعي فشرده انجام پذيرفت. روش بررسي: در اين مطالعه، با توجه به نتايج حاصل از بررسي و بازديد از جايگاه مورد بررسي، بررسي مطالعات و حوادث گذشته و بررسي نظرات متخصصان، چهار سناريوي تخليه، تركيدگي فاجعه‌بار، آتش فوراني و انفجار در مخازن گاز متان فشرده مورد ارزيابي قرار گرفت. در ادامه هر يك از سناريوها با استفاده از نرم‌افزار، مدل‌سازي شده و پيامدهاي محتمل هركدام از سناريوها مورد ارزيابي قرار گرفت. به‌منظور واكاوي پيامد در مطالعه حاضر نيز نرم‌افزار PHAST.6.7 مورداستفاده قرار گرفت. يافته ها: با توجه به نتايج مطالعات پيشين و همچنين بررسي پيامد سناريوهاي مورد بررسي، دو سناريوي آتش فوراني و انفجار كامل مخازن به‌عنوان مخاطرات اصلي نشت گاز متان انتخاب گرديد. نتايج حاصل از سناريو آتش فوراني نشان داد كه بيشترين مساحت متأثر از آتش فوراني در اين سناريو مقدار 13/135 مترمربع و در اندازه نشتي 150 ميلي‌متر است. نتايج حاصل از مدل‌سازي انفجار مخازن نيز نشان داد كه در فاصله 20 متري، ميزان افزايش فشار حاصل از انفجار 1 بار بوده (احتمال مرگ افراد در اين فشار 100 درصد است) و به‌تدريج با افزايش فاصله از مخزن كم شده تا جايي كه در فاصله ي 400 متري به 01/0 بار مي رسد كه همان حريم ايمن مي باشد. همچنين مشخص گرديدكه در شعاع 52، 69 و 232 متري مخزن به ترتيب مقدار 21/0، 14/0 و 02/0 بار، افزايش فشار وجود دارد. نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه با توجه به اينكه گاز متان، گازي قابل اشتعال و انفجار است، در صورت نشتي و آسيب مخزن و بروز حريق و انفجار، مي تواند منجر به حوادث ناگواري شود. علل الخصوص در جايگاه هاي سوخت‌گيري دومنظوره كه علاوه بر گاز متان فشرده، بنزين نيز مورداستفاده قرار مي گيرد. لذا با توجه به موارد پيش گفت و افزايش روزافزون اين جايگاه ها، انجام اقدامات كنترلي به‌منظور افزايش سطوح ايمني در مورد مخازن گاز متان در جايگاه هاي سوخت‌گيري امري ضروري مي باشد.