بررسي تطبيقي- انتقادي نظرات نوانديشان ديني عقل‌گرا و متن گرا پيرامون وحي

نوانديشان ديني با گرايش هاي متفاوت، سعي در حفظ كاركرد دين در دنياي مدرن نموده اند. يكي از اين گرايشها، متن گرايي است كه افرادي نظير شحرور و عبدالعلي بازرگان نماينده آن هستند و گرايش ديگر عقلگرايي است كه سروش، شبستري و نصر ابوزيد آنرا نمايندگي مي كنند. پژوهش حاضر تلاش نموده با روش توصيفي تحليلي، ديدگاه اين دو طيف نوانديشي را در زمينه وحي، مورد تحليل، تطبيق و نقد قرار داده و نقاط ضعف و قوت آنها را مورد واكاوي قرار دهد. نتايج بدست آمده بيانگر آنست كه راهبرد عقلگراها در حل معضلات وحي، نه به شكل روبنايي و موردي بلكه با تغيير ديدگاههاي بنيادين است. اما متن گراها وحي را فرابشري دانسته و معضلات آن را سعي مي كنند موردي حل كنند. تلاش براي فهم نسبي از پديده وحي، بستر سازي برقراري تعامل و مفاهمه برون ديني با غير دينداران، رفع مبنايي معضل اجراي قوانين كيفري قرآن در عصر مدرن، از امتيازات نوانديشي عقلگرا و حذف تشريعات وحي و فراهم شدن بستر گذر از تشريعات عبادي آن، تنزل قرآن در حد يك كتاب بشري خطاپذير زمانمند نيز از نقاط ضعف آن قلمداد مي شود. در مقابل، انطباق بيشتر ديدگاه فرابشري بودن وحي با واقعيتهاي متني، عدم عبور از شريعت قرآني، دفاع از عدم تعارض وحي و علم، از نقاط قوت رويكرد متن گرايي و تأويلهاي تكلف آميز در مورد تشريعات و گذر از برخي عناصر چالش برانگيز قرآن از حيث زمانمند بودن، بدون روشن شدن جايگاه آنها در دنياي مدرن از نقاط ضعف آن شمرده مي شود.