بررسي تاثير مبناي كرامت ذاتي انسان در تفسير آيات جهاد با تاكيد بر ديدگاه انديشمندان سده اخير

كرامت ذاتي انسان از جمله مهم ترين مباني انسان شناختي است كه در سده اخير زيربناي مباحث متعددي را در حوزه علوم انساني تشكيل داده است. پژوهش حاضر با بهره بري از رويكرد توصيفي تحليلي، مي كوشد ضمن كشف انديشه دانشيان سده اخير در زمينه كرامت ذاتي انسان، به تحليل اين مسئله بپردازد كه انديشه هاي مختلف در اين باره، چه تاثيري بر تفسير آيات جهاد داشته است. بررسي ديدگاه دانشيان سده اخير در خصوص كرامت ذاتي و ديدگاه آنها در جهاد حكايت از آن دارد كه تفسير اين انديشمندان از گزاره هاي جهادي متاثر از انديشه ايشان در مقوله كرامت ذاتي انسان است؛ چنانكه نگرش محدود در مبحث كرامت ذاتي، موجب شده صاحبان اين انديشه، اجبار بر عقيده و سلب حق حيات غير موحدان را روا بدارند. در مقابل، نگرش موسع به مبناي كرامت ذاتي، صاحبان اين انديشه را در باب جهاد بر آن داشته تا اجبار بر عقيده و قتل غير موحدان در جهاد را بر نتابند. لكن انديشه اول با مناقشات مبنايي روبروست و از حيث روشي نيز به سبب تاكيد بر قواعدي مانند نسخ و بي توجهي به سياق و فضاي نزول، به نحو گزينشي به تفسير آيات جهاد پرداخته است. در حاليكه ديدگاه دوم به گونه اي نظام مند، با مجموعه آيات جهاد و آيات مرتبط با آن مواجه شده و در اين راستا از قواعد عقلايي تفسيري استفاده مي كند.