ناسازواري‌ها و چالش‌هاي برنامه درسي انتقادي هنري ژيرو در مواجهه منطقي با بنيادهاي فلسفي تربيت اسلامي

پژوهش حاضر با هدف شناسايي ناسازواري‌ها و چالش‌هاي برنامه درسي انتقادي هنري ژيرو از منظر بنيادهاي فلسفي تربيت اسلامي انجام شد. پژوهش از نظر ماهيت داده‌ها، كيفي و از نظر نوع روش تحقيق تحليلي اسنادي بود. نمونه پژوهشي در بخش برنامه درسي انتقادي ژيرو، كتب و مقالات منتشرشده ژيرو طي سال‌هاي 1979 تا 2018 و در بخش مباني تربيت اسلامي پژوهش‌هاي اصيل اين حوزه بودند كه به‌صورت هدفمند انتخاب و براي تحليل آن‌ها از روش تحليل محتواي كيفي استفاده شد. در اين پژوهش مهم‌ترين آراء ژيرو در عناصر اساسي برنامه درسي انتقادي ازجمله اهداف (تربيت شهروند دموكراتيك و رهايي‌بخش، شنيدن و توجه كردن به صداهاي ديگر، كنار گذاشتن نخبه‌گرايي و توجه به فرهنگ عمومي، رفع تبعيض نژادي و دفاع از حق مظلومان و گروه‌هاي مختلف جامعه، ايجاد جامعه دموكراتيك و مساوات خواه و اخلاقي)، محتوا (توجه به شرايط اجتماعي و فرهنگي، نسبيت معرفت و دانش، اتكا بر ارزش‌هاي اجتماعي، در نظر داشتن متن‌ها، نهادها و ساختارهاي اجتماعي)، روش‌هاي ياددهي يادگيري (گفت‌وگومحوري) و ارزشيابي (مشاهده، مصاحبه، گزارش‌دهي، پژوهش، خودارزيابي، شرح‌حال‌نويسي) مورد واكاوي قرار گرفت. با وجود نقاط قوت در برنامه درسي انتقادي ژيرو ازجمله تأكيد بر عدالت تربيتي و توجه به گروه‌هاي حاشيه‌اي؛ اما در اين ديدگاه ناسازواري‌ها و چالش‌هايي نيز مشاهده مي‌شود كه در مباني فلسفي تربيت اسلامي مورد نقد است. ازجمله اين نقدها مي‌توان به عدم ابتناي اهداف بر مفروضات متافيزيكي، غفلت از ساحت‌هاي مختلف تربيت در هدف‌گذاري (تأكيد زياد بر اهداف سياسي)، نسبيت‌گرايي در محتوا، كثرت‌گرايي افراطي در محتوا (عدم توجه به وحدت‌گرايي)، فروكاهش‌گرايي در ابزارهاي شناخت، گفت‌وگومحوري محض در روش‌هاي ياددهي يادگيري، ناديده انگاري اقتدارگرايي معلم در تدريس، دشواري تفسير نتايج در ارزشيابي اشاره نمود.