واكاوي دليل عقل در مباني استنباط محقق اردبيلي در مجمع الفايده و البرهان

احمد بن محمد، از فقهاي صاحب‌سبك قرن دهم هجري است، به‌سبب تحقيقات دقيق و پرهيزكاري، به محقق معروف است؛ روش فقه‌پژوهي او چنان ويژگي‌هاي برجسته‌اي دارد كه مكتب خاصي را در ادوار فقه به خود اختصاص داده است. يكي از آثار وي مجمع الفايده و البرهان، در شرح ارشاد الاذهان علامه حلي است، كه به نوآوري در فقه اماميه، شهرت يافته است. او در اين اثر مهم، همانند فقيهان سلف به كتاب و سنت استناد كرده و از نهاد عقل به فراواني در معاني گوناگون، قواعد فقهي، اصول عملي، عقل قطعي و... استناد مي‌كند؛ آن‌گونه كه گاهي با تكيه بر آن، نظريه‌هاي مشهور را به چالش مي‌كشد و در اين روند بر پايۀ اصول فقهي، براي حوادث واقعه، نظرياتي ارائه مي‌دهد. اين پژوهش با روش تحليلي توصيفي به بررسي نقش و كاربرد دليل عقلي در اين كتاب پرداخته و به اين نتيجه دست يازيده است كه وي به‌دليل عقلي نگاه خاصي داشته و به استناد برخي از نظريات فقهي را كه پشتوانه‌اي جزء شهرت نداشته، به چالش كشيده و فتاواي منحصربه‌فرد داده است.