درنگي در بايستگي اخذ برائت از بيمار

نگاهي گذرا به تنوع و افزايش خطاي پزشكي لزوم تعيين روش‌هاي جبران خسارات، به‌نحو عادلانه، متناسب با شرايط جامعه را ناگزير مي‌نمايد. در اين مهم بررسي‌هاي فقهي و حقوقي در تعيين جبران‌كنندۀ خسارت، بسيار جدي است. امر تعيين‌كننده در اين موضوع، ضمان يا عدم ضمان پزشك است. از عواملي كه مي‌تواند يكي از اين آثار را داشته باشد، گرفتن برائت از بيمار است. اين مسئله با عناويني چون شرط عدم ضمان و شرط عدم مسئوليت نيز بيان مي‌شود. براساس يك ديدگاه، اخذ برائت از بيمار به‌منظور عدم ضمان پزشك، لازم است انگاره‌اي ديگر صرفِ رضايت بيمار به معالجه توسط پزشك را براي عدم ضمان كافي دانسته و اخذ برائت را نه‌تنها ضروري ندانسته، بلكه آن را برخوردار از پشتيباني ادلۀ فقهي و توجيهات حقوقي نمي‌داند. اجرا و تحقق نظريۀ اول و به‌تبع آن ضامن ندانستن پزشك، سبب افزايش آمار خطاهاي پزشكي و تلفات افزون‌تر است. علاوه‌بر اين، رأي به صحت اين برائت، كه در واقع گونه‌اي از شرط عدم مسئوليت است، پيامدهايي دارد. تحقق انگارۀ دوم در عمل، صلاح بيمار و پزشك را بهتر تأمين مي‌كند. اين نظر اگرچه آراي مشهور فقها را به‌همراه ندارد، مستند به نظر برخي چون ابن‌ادريس است. مدعاي كانوني و ايدۀ محوري اين جستار، تبيين و مدلل نمودن عدم لزوم اخذ برائت از بيمار در كسوت نادرستي شرط عدم مسئوليت، با نگاهي نو به ابعاد فقهي و حقوقي مسئوليت پزشك و با تقرير و صورت‌بندي ديگرگونه است.