واكاوي جلوه‌هاي اخلاق اسلامي در سازمان: پژوهشي مبتني بر تحليل مضمون در نهج‌البلاغه

پيامدها و نتايج مثبت عمل به اصول اخلاقي در سازمان‌ها باعث شده كه ضرورت اخلاق در محيط كار به مسئله‌اي غيرقابل انكار تبديل شود. از آن‌جا كه تعريف اخلاق و اصول اخلاقي متأثر از بينش و مكتب فكري است، رويكرد اسلامي به سازمان و مديريت نيز چارچوب خود را در زمينه اصول اخلاقي حاكم بر سازمان دارد. براي شناخت اين چارچوب لازم است به منابع ديني اعمّ از آيات و روايات مراجعه كرد. در ميان اين منابع، كتاب شريف نهج‌البلاغه ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارد. لذا در پژوهش حاضر، براي كشف جلوه‌هاي اخلاق اسلامي در سازمان، با استفاده از روش تحليل مضمون به اين منبع مراجعه شده‌است. در اين پژوهش، 14 مضمون اصلي و 41 مضمون فرعي شناسايي شده كه در شش دسته اخلاق در مديريت، اخلاق در عملكرد كاركنان، اخلاق در تعامل با رقبا، اخلاق در تعامل با هم‌پيمانان و  اخلاق در تعامل با ارباب‌رجوع و مخاطبان دسته‌بندي شده‌اند. تعهد اخلاقي، روحيه خدمت‌گزاري و مردم‌داري، نگرش غيرمادي به مقام، عدالت، صداقت و حفظ عزت كاركنان در بعد مديريت، كنترل دروني بر اساس تقوا، عزت‌مندي در برابر مافوق و زيردستان براي مدير به منزله فرزند براي پدر در بُعد عملكرد كاركنان، توجه به حلال بودن مال و كسب روزي از طريق جلب رضايت خدا در بُعد مالي، رقابت سالم در بعد تعامل با رقبا، جلب رضايت مردم در تعامل با مخاطبان و پايبندي به تعهدات در تعامل با هم‌پيمانان، مضامين اصلي پژوهش مي‌باشند.