واكاوي علّي رفتار صرفه‌جويي از منابع آب كشاورزي در نواحي كوهستاني (مورد مطالعه: استان البرز)

Analysis of Appropriate Behavior in Saving Agricultural Water Resources (Case Study: Alborz Province)

امروزه، بحران آب با توجه به نقش حياتي آب در زندگي و به‌ويژه كشاورزي بيش از پيش افكار عمومي و جوامع علمي را نگران كرده است. در آب و هواي معتدل كوهستاني واقع در رشته­ كوه­ هاي البرز با ميزان بارش متوسط ساليانه 250 تا 600 ميليمتر، پراكندگي آمار مصرف آب در بخش ­هاي مختلف شرب، صنعت و كشاورزي بسيار حائز اهميت است. از آنجايي كه بيشتر مصرف آب در بخش كشاورزي مي‌باشد از اين­رو، مقاله حاضر با هدف واكاوي رفتار صرفه‌جويي از منابع آب كشاورزي به منظور پيشگيري از بحران آب در نواحي كوهستاني طراحي شد. روش پژوهش "توصيفي" و "علّي ـ رابطه اي" بود و از فن پيمايش براي جمع‌آوري داده‌ها استفاده گرديد. جامعهي آماري اين پژوهش را كليه كشاورزان استان البرز به تعداد 28336 نفر تشكيل دادند حجم نمونه بر اساس جدول كرجسي و مورگان به تعداد 380 نفر برآورد گرديد. در اين مقاله از روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي با انتساب متناسب، براي تعيين حجم نمونه استفاده شد. روايي ظاهري و محتوايي پرسشنامهي توسط پانلي از متخصصان دانشگاهي تأييد گرديد همچنين، ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه گرديد و پايايي پرسشنامه مورد تأييد قرار گرفت (87/0 ≥ α ≥ 65/0). نتايج حاصل از تحليل علّي حاكي از آن بود كه به ترتيب ارزش‌هاي جمع‌گرايانه، نيت صرفه­ جويي از آّب، كيفيت خدمات كشاورزي، دلبستگي مكاني، بيشترين اثر را بر رفتار صرفه‌جويي از آب توسط كشاورزان، دارد. و كمترين اثر مربوط به ارزش­ هاي فردگرايانه بود.

Today, the water crisis is increasingly worrying public opinion and it engages the scientific community due to the vital role of water in life, especially agriculture. Since most of the water consumption is in the agricultural sector, in this regard, the purpose of this article is to investigate the appropriate behavior in saving agricultural water resources. The research methods of this article were "descriptive" and "causal-relational" and the survey technique was used to collect data. The statistical population of this study consisted of farmers in Alborz province (N = 28336). The sample size was estimated to be 380 based on Krejcie and Morgan table (n = 380). In this paper, stratified random sampling method with proportional assignment was used to determine the sample size. The face and content validity of the questionnaire was confirmed by a panel of agricultural extension and education experts. Also, Cronbach's alpha coefficient was calculated and the reliability of the questionnaire was confirmed (0.87 ≥α≥ 0.65). The results of the causal analysis indicated that collectivist values, the intention to save water, the quality of agricultural services, and plce attachment, respectively, have the greatest effect on water-saving behavior by farmers. an‎d the least effect was on individualistic values.