واكاوي نسبت قوه خيال با عجايب نگاري در نگارگري ايراني اسلامي

On the investigation of the relationship between imagination and wonder painting in Iranian-Islamic painting

بيان مسئله: عجايب نگاري، ازجمله اصطلاحات غامض و ريشه دار است كه در پيرامون سنت هنري و ادبي ملل و تمدن هاي مختلف به كار رفته است. آنچه در اين پژوهش مورد بحث و تمركز قرارگرفته است، واكاوي نسبت هاي بنيان هاي نظري و مباني حكمي ناظر بر سنت عجايب نگاري در نگارگري ايران با تمركز بر «قوه خيال» است. مراد از مباني حكمي، خاستگاه هاي نظري منبعث از مفاهيم ريشه دار ديني و آييني و فرهنگي با رنگ و بوي دانش نظري و عرفان است. سوال اين پژوهش بدين شرح است «قوه خيال با عجايب نگاري در نگارگري ايراني اسلامي چه نسبتي دارد؟» هدف هدف از اين پژوهش دست يابي به يك سياق مشخص در تبيين نسبت خيال و عجايب نگاري در هنر ايران است و به واكاوي اين سنت از منظر «خيال» پرداخته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر، از نوع بنيادي بوده و با بررسي پژوهش هاي پيشين در حيطه تاريخ، ادبيات، مطالعات فرهنگي و تاريخ نگارگري ايران با استناد به مطالعات تاريخي و روش توصيفي و تحليلي، متخذ از منابع كتابخانه اي و الكترونيكي تنظيم شده است. يافته ها عجايب نگاري در هنر ايراني اسلامي داراي بنيان هاي روشني در باب «قوه خيال» و كاركردهاي «متخيله» در آراء حكيماني چون «فارابي»، «ابن سينا»، «شيخ اشراق»، «صدرالمتالهين» و ديگران بوده و در آثار نگارگري ايراني اسلامي متجلي شده است.

Problem definition: Wonder painting is one of the obscure and deep-rooted terms used in relation with the artistic and literary traditions of various nations and civilizations. In this study attempts have been made to discuss and emphasize the analysis of the relationships between theoretical foundations and judicial principles governing the tradition of wonder painting in Iranian painting with a focus on “imagination”. The judicial foundations refer to theoretical origins derived from deep-rooted religious, ritual and cultural concepts in the context of theoretical knowledge and mysticism. The question of this research is as follows: “What is the relationship between imagination and wonder painting in Iranian-Islamic painting?” Objective The purpose of this study is to achieve a specific manner in explaining the relationship between illusion and wonder painting in Iranian art and to analyze this tradition from the perspective of “imagination”. Research Method The present study is of a fundamental type and has been prepared by reviewing previous researches in the field of history, literature, cultural studies and history of Iranian painting with reference to historical studies and descriptive and analytical methods, taken from library and electronic resources. Result Wonder painting in Iranian-Islamic art has clear foundations about “imagination” and “imaginary” functions in the opinions of sages such as “Farabi”, “Ibn Sina”, “Sheikh Ishraq”, “Sadr al-Muta'allehin” and others, and is manifested in the artworks of Iranian-Islamic painting.