مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - شناسايي روند تغييرات سالانه و دهه هاي خشكسالي حوضه آبخيز كارون بزرگ با استفاده از شاخص بارش- تبخير و تعرق استاندارد شده (SPEI)

چكيده فارسي :

در اين پژوهش از شاخص خشكسالي SPEI براي شناسايي رخداد خشكسالي و ترسالي سالانه، روند تغييرات دههاي و مساحت تحت تاثير آن در حوزه آبخيز كارون بزرگ استفاده شده است.از آنجايي كه شاخص خشكسالي SPEI بيلان آبي را با درنظر گرفتن بارش، دما و تبخير و تعرق برآورد ميكند از آمار بارش، دما و تبخير و تعرق پتانسيل به روش تورنثوايت جهت آشكارسازي تغييرات زماني، فراواني شدت و تداوم خشكساليهاي سالانه و تغييرات دههاي مكاني رخداد خشكسالي در طول دوره آماري 46-1345 تا 96-1395 در قالب 5 دهه استفاده شد. اين دادهها در يك شبكه 44*44 كيلومتر براي حوزه آبخيز كارون بزرگ استخراج و با اعمال شاخص خشكسالي SPEI مساحت پهنههاي تحت تاثير خشكسالي طي 5 دهه محاسبه و مناطق با پتانسيل بالاي خطر خشكسالي شناسايي شد. روند تغييرات زماني رخدادها نشان داد كه با توجه به روند افزايش دما، بر فراواني، تداوم و شدت خشكسالي در دهه اخير افزوده شده است. شديدترين رخداد خشكسالي در سال آبي 87-1386 در دهه پنجم رخ داد است. نتايج پهنهبندي دههاي نشان داد دهه پنجم خشكترين دهه است به طوريكه در اين دهه 13 درصد مساحت حوضه آبخيز با خشكسالي بسيار شديد، 53 درصد خشكسالي شديد، و 29 درصد خشكسالي متوسط و ضعيف همراه بوده و در مجموع تقريبا 95 درصد مساحت حوضه با خشكسالي مواجه و تنها در محدوده بسيار كوچكي در حدود كمتر از 5 درصد شرايط نرمال بوده است. آگاهي و علم به روند اين تغييرات مي تواند به تصميم گيرندگان مديريت منابع آب جهت مديريت يكپارچه حوضه آبخيز كمك كند.