شواهد عصرمفرغ جديد (1450-1250پ.م.) حوضۀ زاب براساس كاوش‌هاي باستان‌شناسي تپه‌آخوران

يكي از مناطق مهم جنوب درياچۀ اروميه، حوضۀ رودخانۀ زاب است كه با توجه به آبگيري سدهاي سردشت و كاني سيب كاوش هاي باستان شناسي در آن انجام گرفت. اين منطقه به دليل همجواري با مناطق قفقاز جنوبي و شرق آناتولي از اهميت بسياري درخصوص تعاملات فرهنگي برخوردار است. تپه آخوران يكي از محوطه هاي عصرمفرغ جديد در حوضۀ رودخانۀ زاب است كه علاوه بر اهداف نجات بخشي با هدف بررسي نوع استقرار، كاوش باستان شناسي در آن صورت گرفت. عصر مفرغ را سرآغاز تحولات عمدۀ اجتماعي در اوايل هزارۀ سوم پيش ازميلاد، مي دانند. در توالي باستان شناختي حسنلو به دليل نقاط ضعفي كه در مسائل روش شناختي و نظري وجود داشت، در سال هاي اخير بازنگري هاي كلي صورت گرفت و تقسيم بندي جديدي توسط دانتي ارائه گرديد كه در گاه نگاري جديد، حسنلوي V كه پيش تر آن را با عنوان عصرآهن I مي شناختيم، اما اكنون از آن به عنوان عصرمفرغ جديد ياد مي شود. از ويژگي هاي عصرمفرغ جديد، گوناگوني فرهنگي و نَه همگوني فرهنگي در منطقۀ شمال غرب است. اين مقاله تلاش دارد تا با مطالعۀ مواد فرهنگي متعلق به سنت فرهنگي مفرغ جديد در تپه آخوران به اين پرسش پاسخ دهد كه چگونه ارتباطات و مناسبات فرهنگي بين اين نقطه با ديگر مناطق حضور فرهنگ مفرغ جديد برقرار بوده است؟ همچنين گاه نگاري آخوران به چه ترتيب بوده است؟ نتايج كاوش هاي باستان شناسي منجر به شناسايي اردوگاهي از عصرمفرغ جديد گرديد. همچنين مطالعۀ مواد فرهنگي آخوران نشانگر حضور سنت سفالين مفرغ جديد است. مطالعات و گاه نگاري نسبي سفال ها نشان داد كه بيشترين تعاملات و تأثيرات فرهنگي با مناطق حسنلو و خارج از مرزهاي ايران با مناطق آناتولي و كردستان عراق بوده است. پژوهش حاضر برمبناي كاوش هاي باستان شناسي و سپس مطالعات كتابخانه اي صورت گرفته است و با رويكرد توصيفيتحليلي تلاش دارد به معرفي سفال هاي نويافتۀ عصرمفرغ جديد (حسنلوي V: 14501250 پ.م.) بپردازد.