تجلي «سوبژكتيويته» در نظريه اراده عمومي ژان ژاك روسو

ژان ژاك روسو انتقال از «وضع طبيعي» به «وضع مدني» را با نظريه «اراده عمومي» تبيين كرده است. ريشه اصلي نظريه اراده عمومي را بايد در سوبژكتيويته و تغيير بنيادين نسبت انسان و جهان كه تحت‌ تأثير فضاي شكل‌گرفته پس از رنسانس، آغاز شده است، جست‌وجو كرد. اين مقاله با روش توصيفي تحليلي به بيان چگونگي تأثيرگذاري سوبژكتيويته بر نظريه اراده عمومي روسو مي‌پردازد. در چارچوب سوبژكتيويته، سوژه بنياد عالم و هرچه غير از آن ابژه اين سوژه تلقي مي‌شود و اين سوژه است كه هرچه غير از خود را متعين مي‌كند. بر همين اساس، در نظر روسو جامعه قراردادي ترسيم‌شده توسط اراده عمومي (تجلي سوژه)، جايگزين طبيعت در مفهوم سنتي و عقل اجتماعي، جايگزين عقل عملي سنتي مي‌شود. در اين جامعه قراردادي، اراده عمومي ناشي از عقل اجتماعي، قانون را متعين مي‌كند. اساساً قانون مظهر خودآييني و خودتعين‌بخشي اراده انساني است كه به شهروندان مي‌آموزد كه طبق دستورهاي وجدان رفتار كنند و مدام با خود در تضاد نباشند. هيچ قدرت عالي فوق اراده عمومي وجود ندارد و افراد با تبعيت از قانون از هيچ‌كس جز اراده خود پيروي نمي‌كنند.