ادعاي فقدان اختلاف و اعتراض مقدماتي در ديوان بين‌المللي دادگستري

خواندگان دعوا، در اغلب دعاوي كه نزد ديوان بين‌المللي دادگستري اقامه مي‌شود، براساس آيين دادرسي اين ديوان، به طرح اعتراض مقدماتي نسبت به صلاحيت ديوان، قابليت پذيرش دادخواست يا ديگر اعتراض‌هاي مقدماتي اقدام مي‌كنند. پذيرش اعتراض مقدماتي در زمينه خاص سبب مي‌شود تا ديوان نتواند در آن زمينه وارد رسيدگي ماهوي شود. ادعاي «فقدان اختلاف» از رايج‌ترين دلايل اعتراض مقدماتي به صلاحيت ديوان بين‌المللي دادگستري از گذشته تاكنون بوده است. بر اين اساس خوانده مدعي مي‌شود كه اصولاً ميان او و خواهان در خصوص موضوعي كه ادعاي وجود اختلاف شده است، اختلافي وجود ندارد. اين مقاله ابتدا به موضوعاتي مانند تعريف، اهميت، ماهيت و شرايط اختلاف مي‌پردازد. سپس مباحث اساسي مربوط به ادعاي فقدان اختلاف يعني معين بودن اختلاف، ارتباط آن با طرفين، كل واحد بودن، عيني بودن، تلاقي خواسته يك طرف با مخالفت طرف ديگر، شرط آگاهي خوانده، منع افزايش و تغيير اختلاف، رسيدگي به ادعاي فقدان اختلاف و بار اثبات آن در پرتو مواد 79، 79 مكرر و 79 مكرر مكرر آيين دادرسي، اساسنامه و رويه قضايي ديوان بين‌المللي دادگستري تجزيه‌وتحليل و بررسي خواهد شد.