دقتمندي در تحقيقات كيفي

انجام مطالعات اجتماعي تجربي به روش كيفي و فضاي تكويني و درحال جافتادن اين روش ها بحث ارزيابي اين تحقيقات و اعتبار و دقتمندي يافته هاي اين پژوهش ها را مطرح كرده است. به خصوص اين مسئله در كشور ما با حجم پايين مقالات چاپ شده در اين زمينه، بسيار نمايان بوده و جست وجوي منابع و مقالات مرتبط با بررسي استاندارهاي ارزيابي تحقيق كيفي و انگشت شمار بودن آن ها گواهي بر مسئله مند بودن اين موضوع است. كنكاش در اين موضوع، دغدغۀ نويسندگان اين نوشتار است. در اين كار پژوهشي سه بخش مولفه هاي تحقيق، معيار تحقيق و استراتژي هاي تحقيق از هم تفكيك گرديده اند. با بررسي مولفه هايي همچون ويژگي هاي محقق، چهارچوب مفهومي، عوامل زمينه اي، اهداف و سئوالات تحقيق، رويه هاي جمع آوري داده، مديريت و تحليل داده ها، بر اهميت رعايت معيارهاي دقتمندي در هر يك از اين مولفه ها تاكيد مي شود. اين مقاله به تفكيك معيارهاي دقتمندي از استراتژي هاي دقتمندي و البته ارتباط بين اين دو اصرار دارد. براي حصول دقتمندي، معيارهاي متنوعي توسط انديشمندان ارائه شده است كه برخي از آن ها عبارتند از: قابل قبول بودن، قابليت انتقال، قابليت اتكاء، قابليت تاييدپذيري، انسجام، كفايت نمونه گيري، اعتبار كاربرپذيري و اعتبار اخلاقي. اين معيارهاي با شدت و ضعف هر يك با استراتژي هايي همچون تفحص همتا، بازتاب پذيري، توصيف فربه، كنترل عضوها، مشاهده كننده بيروني، پيچيدگي تحليل و كفايت مرجع در ارتباطند.