شناسايي بازيگران غيررسمي تصويب خط‌مشي در ايران (مورد مطالعه مجلس شوراي اسلامي ايران)

نظام سياسي، متغيّر بسيار مهمي است كه بر خط مشي‌گذاري عمومي اثر مي گذارد و آن را از يك كشور به كشور ديگر متفاوت مي كند. اكثر قريب به‌اتفاق مطالعات موجود در مورد بازيگران مشاركت‌كننده در فرآيند خط مشي‌گذاري، مطالعاتي است كه در نظام هاي دموكراتيك غربي انجام‌شده است. نظام سياسي ايران يك نظام مردم‌سالاري ديني است و با نظام هاي دموكراتيك غربي تفاوت دارد. هدف از اين تحقيق شناسايي بازيگران غيررسمي مرحلۀ تصويب خط مشي در ايران بود. براي اين منظور ابتدا با استفاده از تحليل محتواي كمي صورتجلسات مجلس شوراي اسلامي از فرودين 1395 تا فرودين 1397 و همچنين فيلم تلويزيوني خانه ملت از فرودين 1396 تا فرودين 1397، بازيگران غيررسمي مرحله تصويب خط مشي هاي عمومي شناسايي شدند و سپس با استفاده از تحليل محتواي كيفي مصاحبه با 5 نماينده و يكي از كاركنان مجلس، مهم ترين آنها شناسايي و نقش آنها بيان شد. يافته ها نشان داد كه اولاً، در نظام مردم‌سالاري ديني نيز همانند كشورهاي دموكراتيك غربي بخش خصوصي، كارگزاران منصوب بازيگران مهم غيررسمي تصويب خط مشي هستند؛ ثانياً، در نظام مردم‌سالاري ديني ايران برخلاف كشورهاي دموكراتيك غربي، آحاد شهروندان، دانشگاهيان و نظاميان بازيگران فرآيند تصويب خط‌مشي هستند.