مكان‌گزيني مراكز دفاعي از منظر پدافند غيرعامل در مناطق شمال غرب كشور با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي GIS

سرزمين ايران به دليل موقعيت سياسي و جغرافيايي خاص خود، در طول تاريخ همواره شاهد بلاياي طبيعي و غيرطبيعي بسياري بوده است. ازاين‌رو جايگاه نظري و عملي پدافند غيرعامل در مواجهه با بحران‌ها در اين گستره بسيار اهميت دارد. منطقه مورد مطالعه در پژوهش حاضر در محدوده چهار استان آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي، زنجان و اردبيل هست مساحت كل محدوده مورد مطالعه بر اساس آخرين تقسيمات كشوري در سال 1386 چيزي در حدود 2km 88/ 128216 است كه اين مساحت حدود % 7.74 از مساحت كل كشور را تشكيل مي‌دهد. مكان‌يابي مراكز نظامي درصورتي‌كه بر اساس مطالعات مكان‌يابي و آمايش دفاعي انجام گيرد مي‌تواند به‌صورت طبيعي نقش به‌سزاي در پدافند غيرعامل ايفا نمايد. اين پژوهش كاربردي و با روش‌هاي توصيفي تحليلي و پيمايشي است. در اين تحقيق، به‌منظور ارزيابي عوامل مؤثر بر مكان گزيني مراكز نظامي از منظر پدافند غيرعامل از معيارهاي اقليمي شامل (تعداد روزهاي يخبندان، باراني، برفي، طوفاني و گردوغبار، تعداد روزهاي با حداقل ديد كمتر از m 2000 و سرعت باد) ژئومورفولوژي زمين‌شناسي (شيب، جهت شيب، ارتفاع، سنگ‌شناسي) دسترسي به مراكز انسان‌ساخت (فاصله از نقاط شهري، فاصله از سدهاي مخزني) زيرساختي شامل (فاصله از راه هاي ارتباطي، فاصله از فرودگاه‌ها، فاصله از دالان‌هاي هوايي) و هيدرولوژيكي (فاصله از آبراهه) استفاده‌شده است. در ادامه و با استفاده از روش تحليلي AHP به هريك از پارامترهاي موردمطالعه با توجه به اهميت آن‌ها در دفاع غيرعامل وزن عددي داده شد براي محاسبه‌ي وزن شاخص‌ها و دخالت اهميت ضريب هر يك از معيارها از فرايند تحليل سلسله مراتبي و نرم‌افزار Expert Choice استفاده شد و درنهايت با نمونه‌سازي آن‌ها در محيط GIS و همچنين با بهره‌گيري از روش همپوشاني، كليه لايه‌هاي مؤثر در دفاع غيرعامل تلفيق شدند درنهايت نتايج حاصله نشان داد كه پهنه‌هاي بسيار محدود و پراكنده‌اي از منطقه موردمطالعه شرايط كاملاً مناسبي براي ايجاد مراكز نظامي و غيرنظامي از بعد پدافند غيرعامل رادارند.