جنسيّت نفس بر اساس ديدگاه‌هاي رايج در مورد پيدايش نفس انساني در فلسفۀ اسلامي

در اين پژوهش پس از بيان تفاوت جنس و جنسيّت به تبيين نظريات فلاسفه در مورد چگونگي پيدايش نفس انساني مي‌پردازيم و در ادامه مسئلۀ جنسيّت نفس را با توجه به نظريۀ روحانية‌الحدوث و جسمانيه‌الحدوث بودن نفس تحليل مي‌كنيم. بر اساس نظريۀ روحانية الحدوث، خاستگاه جنسيّت فقط در جنس، مطرح بوده و در نفس، جايگاهي ندارد؛ از اين رو نفس به لحاظ ذات مجرّد خود، فاقد ويژگي‌هاي جنسيّتي است و فقط در مقام فعل با توجه به وضعيت‌هاي مختلف بدني، كاركردهاي جنسيّتي خاص خود را دارد. اما بر اساس نظريۀ جسمانيه‌الحدوث بودن نفس و با عنايت به برخي از اصول فلسفي حكمت صدرايي مي‌توان به اين تحليل دست يافت كه نفس متشكل از بدن و ويژگي‌هاي جسمي زنانه، با نفس متشكل از بدن و ويژگي‌هاي جسمي مردانه، به لحاظ گرايش‌هاي جسماني، رواني، عاطفي و شناختي متفاوت است و براين اساس، جنسيّت امري هويتي است و تفاوت جنسيّت زن و مرد به حاق وجود آنها باز‌مي‌گردد. بنابراين همان‌گونه كه از نظر پزشكان و روان‌شناسان، زن و مرد به لحاظ جسماني و رواني و عاطفي متفاوت بوده و براساس متون ديني نيز زن ومرد حقوق متفاوتي دارند، به لحاظ فلسفي نيز نفس زن و مرد گرايش‌هاي نفساني خاص خود و متناسب با بدن زنانه و مردانه را خواهند داشت.