برخورد همايندها در بستر التقاط زباني: از تركي ابهري به فارسي ابهري

هدف پژوهش حاضر، يافتن علل انحراف از همايندهاي زبان فارسي معيار بين گويشوران فارسي ابهري بود. در اين راستا، مقوله هاي همايندي، برخورد همايندي و نيز التقاط زباني تحقيق شد. ابتدا جملات تركي ابهري كه احتمال مي رفت بيشترين ميزان تداخل را در بازگرداني به فارسي داشته باشند تهيه و معادل فارسي ابهري هركدام نوشته شد. در مرحلۀ بعدي، جهت حصول اطمينان از صحت ادعاي وجود تداخل، تمامي اين برگردان ها با يك متخصص زبان فارسي بررسي گرديد. نتيجه اين مرحله انتخاب 41 جمله به عنوان تداخل همايندي بود. هريك از اين جملات طبق مدل تقسيم بندي همايندي بنسون (1985) دسته بندي شد. سپس اين جملات به صورت يك پرسشنامه چاپ و بين پاسخ دهندگان توزيع گرديد. جامعه آماري (217 نفر) همگي اهل و ساكن شهرستان ابهر و گويشور زبان تركي اين منطقه بودند. از پاسخ دهندگان خواسته شده بود كه براي هر جملۀ تركي، معادل فارسي مورداستفاده خودشان را بنويسند. پس از جمع آوري پرسشنامه ها، معادل هركدام از جملات تركي دسته‌بندي شد تا ميزان شباهت و مغايرت آن معادل با فارسي معيار بررسي و عوامل دخيل در اين تداخل ها مشخص گردد. در اين مرحله، داده ها براساس مدل پيشنهادي بيكمن و كالو (1974) دربارۀ علل برخورد همايندها پردازش شد. حاصل كار اين بود كه بيشترين ساختار تداخلي به تركيب «مفعول + فعل» و كمترين آن به تركيب «فاعل + فعل» تعلق داشت. مهم ترين عوامل ايجاد اين تداخل، ترجمه كلمه به كلمه با حفظ معناي اول كلمات و انتقال مستقيم ساختار زبان مادري (تركي) به زبان فارسي، عدم توجه به ويژگي هاي همنشيني زبان فارسي، و نيز ترجمه افزايي شناخته شد.