مطالعه نقش‌مايه سگ در آثار قلمدان‌نگاري آقانجفعلي هنرمند دوره محمدشاه قاجار

دوره قاجار يكي از ادوار درخشان هنر قلمدان‌نگاري ونقاشي زيرلاكي است. در اين دوره، هنرمندان بسياري به ساخت و تزيين قلمدان روي آوردند. با ساخت قلمدان بستر مناسبي براي تصويرگري هنرمندان فراهم شد. نقوش به‌كار رفته بر روي قلمدان‌ها به مانند ديگر هنرها در دوره قاجار، متاثر از هنر اروپا بود. قلمدان‌نگاري به دليل ظهور حاميان درباري، دولت‌مردان و ثروتمندان رواج يافت. هنر نقاشي زيرلاكي و قلمدان‌نگاري در قرن 13هـ.ق. به اوج شكوفايي رسيد. آقانجفعلي نقاش‌باشي، از سرآمدان نقاشي زيرلاكي و قلمدان‌نگاري، در شكوفايي اين هنر بسيار موثر بوده است. او يكي از مهم‌ترين هنرمندان نقاشي زيرلاكي و قلمدان‌نگاري در دوره قاجار است. يكي از نقوشي كه در آثار او به كار رفته، نقش‌مايه سگ است. هدف از اين پژوهش، مطالعه نقش‌مايه سگ و بررسي نژاد واقعي سگ در آثار قلمدان‌نگاري آقانجفعلي است. اين مطالعه، تحليلي با رويكرد تاريخي است. پرسش اصلي پژوهش اين است: نقش سگ در آثار آقانجفعلي چگونه كار شده است؟ تا چه اندازه متاثر از هنر اروپايي است؟ تا چه ميزان واقعيت‌گرايي و طبيعت‌پردازي شده است؟ روش پژوهش حاضر، كيفي و به صورت تحليلي توصيفي است. شيوه گردآوري اطلاعات به صورت اسنادي(كتابخانه‌اي) است. مفروض پژوهش حاضر، واقع‌گرايي نقش‌مايه سگ با توجه به نژاد اصلي سگ‌ها و تاثيرپذيري از هنر اروپايي در قلمدان‌نگاري‌هاي آقانجفعلي مي‌باشد. ضرورت پژوهش حاضر، اين موضوع است كه در مطالعات صورت گرفته، تاكنون، به بررسي نقش سگ به خصوص در آثار آقانجف پرداخته نشده است. جامعه آماري، پنج قلمدان در مجموعه خليلي است. در انتهاي اين پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود كه، انواع سگ‌هاي شكاري، نگهبان، گله و تزييني در تصاوير قلمدان‌نگاري مورد بحث، نقاشي شده‌اند. نقوش استفاده‌ شده براي سگ‌ها در قلمدان‌نگاري‌ها، متاثر از نقاشي اروپايي بوده و بر اساس نژاد واقعي سگ‌ها مي‌باشد.