مطالعه تطبيقي تصاوير شمعدان هاي فلزي در نگاره هاي شاهنامه طهماسبي و نمونه هاي مشابه دوره هاي اسلامي (دوره هاي سلجوقي، ايلخاني، تيموري و صفوي)

Comparative study of images of metal candlesticks in Shahnameh Tahmasebi drawings and similar examples of Islamic periods (Seljuk, Ilkhanid, Timurid and Safavid periods)

بيان مسئله: شمعدان هاي فلزي يكي از لوازم پركاربرد براي تامين روشنايي و از وسايل رايج دوره هاي گذشته است كه تصاوير آن در نگاره هاي شاهنامه، بسيار ديده شده و به نمايش گذاردن اين اشياء، همواره مورد توجه هنرمندان بوده است. مسيله پژوهش حاضر بررسي ويژگي هاي كلي تصاوير شمعدان در نگاره هاي شاهنامه طهماسبي و وجوه اشتراك و افتراق اين تصاوير با نمونه هاي شمعدان هاي دست ساخته و فلزي دوران اسلامي به ويژه دوره هاي سلجوقي، ايلخاني، تيموري و صفوي است. پژوهش حاضر در نهايت به اين سوال كه تصوير شمعدان در نگاره هاي شاهنامه طهماسبي بيشتر به آثار دست ساخته كدام يك از دوره هاي مورد بررسي مشابه است، پاسخ خواهد داد. هدف شناخت سبك و سياق اشياء و عناصر نگاره هاي ايراني به منظور آگاهي از تاثيرات ذهني هنرمندان قديم ايراني در دوره زيست خود است. روش پژوهش داده هاي پژوهش به شيوه كتابخانه اي و اطلاعات اسنادي با روش توصيفي- تحليلي و رويكرد تطبيقي مورد پژوهش قرار گرفته است. نمونه هاي اين پژوهش با روش نمونه گيري مبتني بر هدف صورت گرفته و از 18 نوع شمعدان دوره هاي مختلف حكومت ايران، از دوره سلجوقي 2، ايلخاني10 و تيموري و صفوي 6 ،شمعدان انتخاب شده است. جامعه آماري نگاره هاي مورد بررسي نيز، شامل 174 نگاره در نسخه شاهنامه طهماسبي، چاپ فرهنگستان هنر است كه از اين ميان تصوير 4 شمعدان در 4 نگاره شناسايي شده است. يافته ها: نتايج نشان مي دهد نمونه شمعدان هاي نگاره هاي شاهنامه شباهتي به شمعدان هاي دست ساخته هاي فلزي دوره صفوي ندارد و تفاوت هاي بسياري بين تصاوير و نمونه هاي اين دوره با دوره صفوي وجود دارد. نمونه هاي شمعدان هاي دوره صفوي استوانه اي شكل اند ولي نمونه هاي ديگر پايه اي چندضلعي دارند ويژگي هاي كلي اين شمعدان ها بيشتر مشابه نمونه هاي دست ساخته دوران سلجوقي، ايلخاني و تيموري است و ساختار فرمي اين اشياء پايبند به نمونه هاي سلجوقي، ايلخاني و تيموري است.

not abstract