بازخواني سياست‌ها و قواعد نظام حق اختراع در پرتو مسئله تغيير اقليم

اختراعات براساس مؤلفه‌هاي سه‌گانه تازگي، ابتكاري بودن و كاربرد صنعتي، ثبت و حمايت مي‌شوند. اين مؤلفه‌ها داراي تعاريف و مفاهيم خاصي بوده كه بعضاً از تنوع در نظام‌هاي ملي برخوردار است. از سويي، به موجب مقررات مربوطه، مي‌توان در برخي موارد خاص و ضروري به صدور مجوز اجباري بهره‌برداري از اختراعات اقدام نمود و در بعضي موارد تحت مقوله استثنائات وارد برحق اختراع، نيز بدون اجازه مخترع از اختراع وي استفاده كرد. با وجود اين، مسئله تغيير اقليم كه اكنون از موضوعات مهم بين‌المللي است بسياري از زيرساخت‌ها و اصول و ضوابط پذيرفته شده جهاني از جمله نظام حق اختراع را دستخوش تغيير كرده است. از اين رو، با عنايت به اهميت ثبت اختراعات در توسعه كشورها اين پرسش مطرح است كه آيا پديده تغيير اقليم مي‌تواند در نظام حق اختراع نيز تغييراتي را ايجاد كند و منجر به افزايش يا كاهش صدور گواهينامه شود و از سويي موارد بهره‌برداري آزاد از اختراعات را گسترش دهد؟ مقاله حاضر با روش توصيفي تحليلي و با رويكرد كتابخانه‌اي و بعضاً ميداني سرانجام به اين نتيجه مي‌رسد كه تغيير در مؤلفه‌هاي نظام حق اختراع و ارائه تفاسير جديد از مقررات آن با ملاحظه مسئله تغيير اقليم و مخاطرات زيست محيطي بعيد نيست و مي‌توان نشانه‌هاي اين تغيير را دريافت.