عقلانيت ديني بر اساس نظريه ادراكات حقيقي و اعتباري علامه طباطبايي

بحث از عقلانيت دين يكي از مهمترين مباحث در حوزه دين پژوهشي به شمار مي‌آيد. بعضي قائل به عقلانيت حداكثري بوده و تك تك آموزه‌هاي ديني را مستقيماً قابل اثبات منطقي دانسته‌اند. دقيقاً در نقطه ي مقابل، ديدگاهي است كه معتقد است سنجش گزاره‌هاي ديني با عقل، تقابل با ايمان گروي داشته و دينداري هيچ سنخيتي با عقل گروي ندارد. بعضي نيز در عين اعتقاد به اثبات پذيري برخي از گزاره‌هاي ديني، آنها را نقدپذير دانسته‌اند. در اين مقاله بر اساس نظريه ي ادراكات حقيقي و اعتباري علامه طباطبايي و تقسيم گزاره‌هاي ديني به نظري و عملي، عقلانيت هر يك از اين دو بخش را به صورت مجزا بررسي كرده و دين را در هر دو بخش حكيمانه دانسته‌ايم. عقلانيت گزاره‌هاي نظري از آنجا كه تحت ادراكات حقيقي طبقه بندي مي شوند، به اثبات پذيري منطقي آنها است. امّا گزاره‌هاي عملي اگرچه به خاطر اعتباري بودن از تيررس برهان خارجند؛ ولي اين به معناي عدم معقوليت آنها نيست؛ چرا كه معقوليت آنها وابسته به غايات معقولي است كه بر آنها مترتب مي‌شود.