تاثير تصاوير تمدن هاي ايلام نو و آشورنو بر تصاوير هخامنشي در موضوع صحنه بارعام شاهي مطالعه موردي: تطبيق تصاويرصحنه بار عام آپاداناي تخت جمشيد (از تمدن هخامنشي)، صحنه بار عام جام ارجان(از دوره تمدني ايلام نو) و صحنه بارعام نقاشي هاي تل بارسيپ (از دوره تمدني آشور نو)

Influence of Neo-Elamite and Neo-Assyrian Illustrations on the Achaemenid Depictions of Levee A Case Study: Comparison of the Depictions of Levee in Apadana of Persepolis (from Achaemenid Civilization), Kidin Hutran Bronze Cup (from the Neo-Elamite Civilization Period), and Paintings of Til Barsip (from the Neo-Assyrian Civilization Period)

يكي از ويژگي هاي بنيادين هنر هخامنشي تركيبي بودن آن است. در زمينه تصويرگري اين دوره، صحنه بار عام سلطنتي نمود آشكاري از اين ويژگي مهم محسوب مي شود. صحنه هاي مربوط به بارعام در تخت جمشيد در دوره هخامنشي به تصوير كشيده شده اند كه در آن شاه بر تخت نشسته است و به اقوامي كه زير سلطه خود قرار دارد، بار مي دهد. به دليل آن كه به گمان پژوهش مستقلي از تاثير پذيري صحنه بارعام آپاداناي تخت جمشيد، دوره هخامنشي به دست نيامده، در اين پژوهش نقوش برجسته آپاداناي تخت جمشيد با نقوش جام ارجان و نقاشي هاي تل بارسيپ به ترتيب مربوط به حكومت هاي ايلام نو و آشور نو مورد بررسي قرار گرفته و با مقايسه تحليلي اين نقوش، شباهت ها و تفاوت هاي ميان آن ها و در نهايت ميزان تاثيرگذاري هريك از اين نقوش بر صحنه ي بارعام هخامنشي در آپاداناي تخت جمشيد مشخص شده است. هدف تحقيق شناخت همساني هاي بصري هنر هخامنشي با دوره هاي قبل از آن، به منظور آگاهي بخشي پژوهشگران اين رشته است. اين كه شباهت ها و تفاوت هاي بارعام هخامنشي در آپاداناي تخت جمشيد با صحنه بارعام روي جام ارجان مربوط به دوره ايلام نو و نقاشي هاي تل بارسيپ در دوره آشور نو چه هستند و آيا صحنه هاي بار عام شاهي در تخت جمشيد در راستاي تبليغات سياسي و بيانگر قدرت سياسي هخامشيان بوده، سوالاتي است كه دراين پژوهش به آن پرداخته مي شود. پژوهش حاضر كه داراي ماهيت تاريخي است، با روش توصيفي صحنه بارعام آپاداناي تخت جمشيد و نمونه هاي آن در تل بارسيب و جام ارجان كه احتمالا مبناي الگوبرداري هخامنشيان بوده اند، مورد تحليل قرار داده است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه سه صحنه بارعام جام ارجان، نقاشي هاي تل بارسيپ و نقوش برجسته آپاداناي تخت جمشيد مي توان هم در كليات و هم جزييات با هم شباهت ها و تفاوت هايي دارند كه در متن به آن ها اشاره شده است. همچنين صحنه بارعام پيشكش هديه يا خراج به شاه بوده است، احتمالا تصويرگري اين چنيني از نظر استعاري نمايانگر قدرت، سلطه، گستردگي و مشروعيت آن نظام سلطنتي محسوب مي شده است.

One of the fundamental characteristics of Achaemenid art is its combinatorial nature. Depiction of the levee in this period is a clear manifestation of this important feature. Since the use of visual media in the ancient world was limited, rock relief and wall paintings have been useful and efficient tools for showing the political power of the state. One of these scenes is the levee ceremony, during which the king let his subjects or their representatives come to the court in order to listen to their problems, issues, and political-economic conditions. The levee was also held when the king was given tributes by conquered states or decided to offer gifts. The rock reliefs depicting levee belonging to the Achaemenid Empire, especially in Persepolis, reflect these features very clearly.The authors of this paper believe that the artistic influences of Neo-Assyrians and Neo-Elamites on the Achaemenids are evident, especially in the representation of levee in Achaemenid architecture. This impact is particularly obvious in the hybrid animal motifs, such as Shirdal (Griffin), winged cows with human heads (lamassu), clothes, weapons, utensils, depiction of battle scenes (e.g., the battle of the royal hero with real and hybrid animals), porters, and fortification and treasury tablets. Therefore, the present research intends to compare the Achaemenid art with those of the Neo-Assyria and Neo-Elam. Regarding the temporal and spatial correspondence of Achaemenid with these two empires, the scene of levee depicted in Persepolis was compared with those of Neo-Elamite Kidin Hutran Bronze Cup and Neo-Assyrian paintings of Til Barsip. The aim was to identify the similarities and differences of these three civilizations and determine the extent to which the Neo-Assyrian and Neo-Elamite civilizations influenced the depiction of the levee in Apadana of Persepolis.The present research aims to answer questions, such as what are the similarities and differences of the Achaemenid levee depicted in Persepolis and those depicted in Neo-Elmite Kidin Hutran Bronze Cup as well as Neo-Assyrian paintings of Til Barsip, and whether the royal levee scenes of Persepolis aimed to further political purposes and express the political power of the Achaemenids. In line with this study, Stronach in "Icons of Dominion: Review Scenes at Til Barsip and Persepolis" (Stronach, 2002) compared the scenes represented in Til Barsip and Persepolis. Moreover, he determined the legitimacy and power of the Assyrian and Achaemenid kings based on these scenes.