شناسايي و اولويت بندي فناوري هاي مناسب سورتينگ پياز زعفران مبتني بر تحليل سلسله مراتبي

زعفران يكي از گران‌بهاترين گياهان ادويه‌اي و دارويي با ارزش اقتصادي بسيار است. سورتينگ پيازهاي زعفران برپايه اندازه يكي از مهم‌ترين فرايندهاي توليد و تاثيرگذار در عملكرد اين محصول است. اين پژوهش طي سال‌هاي 1398 و 1399، با هدف شناسايي و اولويت‌بندي فناوري‌هاي مناسبِ موجود در كشور براي سورتينگ پيازهاي زعفران اجرا شد. اطلاعات و مشخصات فني سورترها گردآوري و بررسي شد. فناوري‌هاي مناسب از طريق نظرسنجي و بازديدهاي تخصصي شناسايي و معيارهاي مقايسه تعيين شد. گزينه‌ها متعلق به سه شركت نارديس ، طلاي سرخِ گلشيدِ ايرانيان و گروه صنعتي سيفي و معيارها شامل ظرفيت ، دقت ، راحتي كاربرد ، قابل حمل‌بودن ، تعداد دسته‌ها ، كيفيت پيازهاي سورت‌شده ، چندكاره‌بودن ، تلفات كمّي ، تعداد اپراتور ، قيمت ، توان ، و هزينه تعمير و نگهداري بود. به منظور اولويت‌بندي گزينه‌ها و انتخاب مناسب‌ترين فناوري از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و وزن‌دهي معيارها و گزينه‌ها در نرم‌افزار Expert Choice استفاده شد. معيارها بر اساس نظر خبرگانِ زعفران (20 نفر) با تكميل پرسش‌نامه ارزش‌گذاري شد. نتايج نشان داد كه تلفات كمّي و كيفيت پياز سورت‌شده به ترتيب با وزن‌هاي نسبي 0.14 و 0.135 اثرگذارترين معيارها، و قابل حمل‌بودن با وزن نسبي 0.045 كم‌اثرترين معيار در انتخاب فناوري‌ مناسب سورتينگ پياز زعفران هستند (شاخص ناسازگاري=0.01). تحليل حساسيت كارآيي نشان داد كه سورترِ نارديس از نظر تعداد اپراتور ، قيمت و توان نسبت به دو سورتر ديگر ارجحيت دارد. سورترِ طلاي سرخِ گلشيدِ ايرانيان از نظر ظرفيت و چندكاره‌بودن داراي برتري نسبت به دو سورتر ديگر است. سورترِ گروه صنعتي سيفي از نظر دقت ، راحتي كاربرد ، قابل حمل بودن ، تعداد دسته‌ها ، تلفات كمّي ، و هزينه تعمير و نگهداري نسبت به دو سورتر ديگر برتر است. بر اساس نتايج تلفيق، سورتر گروه صنعتي سيفي مبتني بر روش غلتك‌هاي واگرا به عنوان مناسب‌ترين فناوري براي سورتينگ پياز زعفران معرفي شد.