تأثير يك برنامه تمريني اصلاحي مبتني بر ثبات اسكاپولا بر چرخش فوقاني اسكاپولا و ريتم اسكاپولوهومرال در ورزشكاران بسكتبال با ويلچر داراي سندرم چرخش تحتاني دوطرفه اسكاپولا

اهداف: هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر يك برنامه تمريني اصلاحي مبتني بر ثبات اسكاپولا بر چرخش رو به بالاي اسكاپولا و ريتم اسكاپولاهومرال در ورزشكاران بسكتبال با ويلچر با سندرم چرخش پاييني دوطرفه اسكاپولا بود. روش بررسي: با توجه به شرايط تحقيق 24 ورزشكار بسكتباليست با ويلچر و داراي ضايعه نخاعي به طور هدفمند در اين مطالعه شركت كردند. ابتدا هشت بازيكن از هر كلاس ورزشي (كلاس ورزشي 1تا 1/5، كلاس ورزشي 2 تا 2/5 و كلاس ورزشي 3 تا 4/5) انتخاب شدند. سپس از هر كلاس ورزشي به طور تصادفي چهار نفر در هر گروه (دوازده نفر كنترل با ميانگين و انحراف استاندارد سن ‌11±43/23 سال و 12 نفر آزمايش با ميانگين و انحراف استاندارد سن 5/08 ±39/08 سال) قرار گرفتند. بدين‌ترتيب در گروه كنترل و آزمايش به تعداد مساوي از سه كلاس ورزشي حضور داشتند. ورزشكاران بسكتبال با ويلچر، بازيكنان حرفه‌اي در ليگ شهر مشهد بودند. شركت‌كنندگان بر اساس كلاس‌بندي فدراسيون بين‌المللي بسكتبال با ويلچر (IWBF) و همچنين كلاس‌بندي ورزشي مربوطه از فدراسيون ورزشي جانبازان و معلولين جمهوري اسلامي ايران (IRISFD) طبقه‌بندي شده بودند. از دو اينكلاينومتر ديجيتال براي اندازه‌گيري چرخش رو به بالاي اسكاپولا و ريتم اسكاپولوهومرال در وضعيت‌هاي استراحت و زواياي 45، 90 و 135 درجه آبداكشن شانه در سطح اسكاپشن اسكاپولا، استفاده شد. گروه آزمايش، تمرينات مبتني بر ثبات اسكاپولا را بر اساس اصول تمرينات Gym و مطابق با دستورالعمل‌هاي ACSM به مدت هشت هفته انجام دادند. براي تجزيه و تحليل آماري از آزمون‌هاي تي مستقل، آناليز واريانس آنووا و آناليز كوواريانس آنكووا در سطح معناداري P≤%5 استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه در چرخش رو به بالاي اسكاپولا در زواياي مختلف آبداكشن شانه، عدم تقارن معناداري بين شانه برتر و غيربرتر وجود نداشت. اگرچه در شانه برتر نسبت به شانه غيربرتر، اسكاپولا داراي چرخش پاييني بيشتر در وضعيت استراحت و چرخش رو به بالاي بيشتر در زاويه 45 درجه آبداكشن شانه بود. همچنين در زاويه 45 درجه آبداكشن شانه، نسبت ريتم اسكاپولوهومرال در شانه برتر كمتر از شانه غيربرتر بود. در شانه برتر ورزشكاران بسكتبال با ويلچر داراي كلاس‌هاي ورزشي پايين‌تر(2 تا 2/5 و 3 تا 4/5) اسكاپولا داراي چرخش پاييني كمتري در حالت استراحت و چرخش رو به بالاي بيشتر در زواياي 45، 90 و 135 درجه آبداكشن شانه بود. تفاوت معناداري در نسبت ريتم اسكاپولوهومرال در ورزشكاران بسكتبال با ويلچر با كلاس‌هاي ورزشي مختلف وجود نداشت. چرخش رو به بالاي اسكاپولا پس از هشت هفته تمرينات اصلاحي مبتني برثبات اسكاپولا افزايش يافت. بعد از هشت هفته تمرين، كاهش معناداري در چرخش رو به بالاي اسكاپولا در وضعيت استراحت (0/001=P) و افزايش معناداري در زواياي 45 (0/01=P)، 90 (P=0/001) و 135 (0/001=P) درجه آبداكشن شانه در شانه برتر و غيربرتر در مقايسه با قبل از تمرين مشاهده شد. اما در نسبت ريتم اسكاپولوهومرال در شانه برتر، بهبود معناداري حاصل نشد و در شانه غيربرتر نسبت ريتم در زواياي 90 و 135درجه بهبود يافت. نتيجه‌گيري: تمرينات اصلاحي مبتني بر ثبات اسكاپولا مي‌تواند به عنوان يكي از روش‌هاي تمريني براي بازگرداندن تعادل عضلاني مورد استفاده قرارگرفته و سبب جلوگيري و تصحيح چرخش رو به بالاي اسكاپولا و ريتم اسكاپولوهومرال در ورزشكاران بسكتبال با ويلچر شود. درمانگران بايد توجه كنند كه در اين ورزشكاران، درجه‌اي از عدم تقارن در چرخش رو به بالاي اسكاپولا و ريتم اسكاپولوهومرال، مي‌تواند شايع باشد. اين عدم تقارن نبايد هميشه به عنوان يك نشانه پاتولوژيك در نظر گرفته شود، بلكه ممكن است يك سازگاري به تمرين ورزشي و استفاده مكرر از اندام فوقاني باشد.