اثر ترتيب تمرين موازي به همراه تحريك الكتريكيِ عضلاني بر عملكرد جسماني زنان سالمند جوان

اهداف: سالمندي يكي از مراحل زندگي است كه به دليل شرايط ويژه اين دوره از زندگي، نياز به توجه ويژه دارد. كم‌تحركي و ضعف عضلاني ناشي از سالخوردگي از عوامل مهم كاهش آمادگي جسماني و عملكردي سالمندان هستند كه مي‌توانند كيفيت زندگي آن‌ها را كاهش دهد. از طرفي تحريك الكتريكي عضلاني (EMS) يكي از شيوه‌هاي مدرن تمريني است كه مي‌تواند براي افراد كم‌توان مانند سالمندان مناسب باشد. همچنين ترتيب تمرين در تمرينات موازي يكي از متغيرهاي تمرين است كه مي‌تواند بر سازگاري‌هاي ايجادشده در اثر تمرين مؤثر باشد. هدف تحقيق حاضر مقايسه اثر ترتيب تمرين در تمرينات موازي به همراه EMS بر عملكرد حركتي زنان سالمند است. روش بررسي: در تحقيق نيمه‌تجربي حاضر كه به صورت يك‌سوكور انجام شد، پنجاه زن سالمند سالم داوطلب با دامنه سني 70-60 سال به روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند و به صورت تصادفي به گروه‌هاي (هر گروه ده نفر) تمرين هوازي مقاومتي به همراه EMS، تمرين مقاومتي هوازي به همراه EMS، تمرين چرخشي (تغيير اوليت به صورت تناوبي در جلسات تمرين) به همراه EMS، چرخشي و كنترل (بدون تمرين) تقسيم شدند. پروتكل تمرين شامل دوازده هفته تمرين و سه جلسه تمرين در هفته بود. هر جلسه تمرين شامل سه مرحله گرم كردن (15-10 دقيقه، تمرينات اصلي (20 دقيقه) و سرد كردن (10 دقيقه) بود. برنامه تمرين اصلي شامل 20 دقيقه تمرينات تركيبي موازي بود كه به صورت دو مرحله 10‌دقيقه‌اي با استراحت 53 دقيقه‌اي بين مراحل تمرين اجرا شد. تمرينات ايروبيك با شدت 70-50 درصد حداكثر اكسيژن مصرفي و تمرينات مقاومتي با استفاده از تمرينات با وزن بدن و كش‌هاي الاستيك براي گروه‌هاي عضلاني مختلف انجام شد. برنامه تمرين از نظر حجم و شدت براي همه گروه‌ها يكسان بود، تنها تفاوت در ترتيب تمرين و ارائه EMS بود. قدرت عضلات بالاتنه و پايين‌تنه به ترتيب با آزمون پرس سينه و اكستنشن زانو نشسته، حداكثر اكسيژن مصرفي (VO2max) با آزمون يك مايل پياده‌روي راكپورت، استقامت عضلاني با آزمون 2 دقيقه گام برداشتن درپجا و توان پايين‌تنه با آزمون راه رفتن روي سطح شيب‌دار در دو مرحله قبل و پس از مداخله تحقيق اندازه‌گيري شدند. تجزيه و تحليل آماري با استفاده از آزمون‌هاي‌هاي تي وابسته و تحليل كوواريانس و آزمون تعقيبي بونفروني با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و سطح معني‌داري (0/05 ≥‌P) انجام شد. يافته‌ها: پس از دوره تمرين، افزايش معني‌داري در همه متغيرهاي وابسته اندازه‌گيري‌شده نسبت به مقادير پايه مشاهده شد (0/001 P). افزايش معني‌داري نيز در سطح VO2max، قدرت بالاتنه و پايين‌تنه و استقامت عضلاني در همه گروه‌هاي آزمايش نسبت به گروه كنترل مشاهده شد (0/001 P). اما توان پايين‌تنه فقط در گروه‌هاي آزمايش به همراه EMS نسبت به گروه كنترل معني‌دار بود (0/01 ‌P). تغييرات VO2max و قدرت پايين‌تنه در گروه‌هاي آزمايش به همراه EMS به صورت معني‌داري نسبت به گروه بدون EMS بيشتر بود (0/01 P). همچنين قدرت بالاتنه و استقامت عضلات پايين‌تنه در گروه با اولويت تمرين مقاومتي به همراه EMS نسبت به گروه تركيبي بدون EMS بيشتر بود (0/01 P). نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج مي‌ توان گفت كه تمرينات تركيبي موازي روش مفيدي در ارتقاي آمادگي جسماني و عملكرد جسماني زنان سالمند است و استفاده از EMS مي‌تواند موجب افزايش اثر سازگاري ‌هاي حاصل از تمرين به‌خصوص توان پايين‌تنه در سالمندان باشد و مي ‌تواند از عوارض مرتبط با ضعف عضلاني جلوگيري كند. از طرفي ترتيب تمرين با اولويت تمرين مقاومتي مي‌ تواند بر افزايش اثر تمرين بر متغيرهاي قدرت عضلات بالاتنه و استقامت عضلاني مؤثر باشد، ولي بر قدرت عضلات پايين‌تنه، استقامت قلبي‌تنفسي و توان پايين‌تنه اثر معني‌داري ندارد.