سنجش و رتبه‌‌‌‌بندي توسعه‌‌يافتگي مناطق روستايي در برابر تاب‌‌‌‌آوري خشكسالي با تأكيد بر بُعد اقتصادي در بخش ماهي‌‌دشت شهرستان كرمانشاه

يكي از راهبردهاي كاهش ابعاد آسيب‌‌‌‌پذيري جوامع روستايي در برابر مخاطرات طبيعيِ خشكسالي، تاب‌‌‌‌آورساختن اين جوامع است كه مي‌‌‌‌تواند يكي از استراتژي‌‌هاي اصولي مديريت، برنامه‌‌‌‌ريزي و توسعۀ پايدار روستايي در برابر پيامدهاي خشكسالي باشد. هدف از اين پژوهش، سنجش و رتبه‌‌‌‌بندي توسعه‌‌‌‌يافتگي مناطق روستايي در برابر تاب‌‌‌‌آوري اقتصاديِ ناشي از خشكسالي در بخش ماهي‌‌دشت شهرستان كرمانشاه است. نوع تحقيق كاربردي، روش مورداستفاده توصيفي-تحليلي و براي گردآوري اطلاعات از پرسشنامه در ابعاد توسعه‌‌يافتگي اجتماعي-رفاهي، اقتصادي، سياسي-انتظامي و اداري، كالبدي، آموزشي، تأسيسات زيربنايي و ارتباطي و فرهنگي و مذهبي و بُعد تاب‌‌‌‌آوري (اقتصادي) استفاده شده‌‌است. جامعۀ آماري اين تحقيق براساس سرشماري سال 1395، داراي 5081 خانوار است كه براساس فرمول كوكران و با خطاي 0.05، حجم نمونۀ 357 خانوار برآورد شده‌‌است. همچنين براي ارزيابي شاخص از 10 كارشناس كمك گرفته‌شد. براي تجزيه‌‌وتحليل داده‌‌‌‌ها از آمارۀ توصيفي و استنباطي و مدل ويكور استفاده شده‌‌است. يافته‌‌‌‌هاي تحقيق نشان داد كه سه متغير بازار فروش محصولات كشاورزي با ميانگين 3.24، بيمۀ محصولات و دام با ميانگين 2.76 و مهارت شغلي با ميانگين 2.54، به‌‌ترتيب رتبه‌‌‌‌هاي اول تا سوم را به خود اختصاص داده و داراي بيشترين اهميت هستند. درمقابل نيز سه متغيرِ توانايي جبران خسارت با ميانگين 1.47، عضويت در تعاوني و شركت‌‌‌‌هاي كشاورزي با ميانگين 0.865 و كارآفريني با ميانگين 0.814 به‌‌ترتيب با كسب رتبه‌‌‌‌هاي 17، 18 و 19، كم‌‌ترين ميزان اهميت را داشتند. همچنين روستاها از نظر شاخص‌‌‌‌هاي مورد مطالعه در 5 گروه قرار گرفتند كه به‌‌ترتيب روستاهاي چقاگينو (0)، قلعه‌‌دارابخان (0.038)، سه‌‌چقا (0.125)، جامه‌‌شوران (0.166) و رحيم‌‌‌‌آباد سفلي (0.168)، در رديف توسعه‌‌يافته؛ روستاهاي كاشنبه سفلي (0.293)، تازه‌‌آباد ناميوند (0.355) و ذالكه‌‌وزيري (0.400) در رديف روستاهاي درحال‌‌توسعه؛ روستاي گوهرآباد (0.535) در رديف روستاهاي كم‌‌تر توسعه‌‌يافته؛ روستاهاي قمشه‌‌تپه (0.624)، لعل‌‌آباد حسينقلي خاني (0.709) و توه‌‌لطيف (0.717) به‌‌عنوان توسعه‌‌نيافته و در مرحلۀ آخر نيز روستاهاي قيماس (0.809)، بان‌‌لريني (0.901)، لعل‌‌آباد كل‌‌كل 2 (0.959) و قمشه باباكرم (1) در رديف روستاهاي محروم قرار دارند.