نقد و بررسي انواع لحن در شاهنامه فردوسي

در اين مقاله، به بررسي لحن‌ها و ابزارهاي ايجاد لحن در شاهنامه پرداخته‌ايم. اين لحن‌ها در زمان‌ها و شرايط و مكان‌هاي مختلف و در مواجهه با مخاطب‌هاي مختلف و در جايگاه‌هاي مختلف، متمايز هستند. در اين بررسي، به انواع لحن‌ها رسيديم؛ معمولا دو لحن، همزمان با هم به كار رفته و گاهي نيز به بيش از دو لحن در يك گفتار برمي‌خوريم. گاهي گفتارِ يك شخصيت، با اينكه طولاني بود، تا آخر، تنها با يك يا دو لحن همراه بود. گاهي نيز گفتاري كوتاه بود ولي لحن تغيير مي‌كرد؛ مثلا ابتداي گفتار، پرخاشگرانه بود ولي در ادامه، مهربانانه سخن مي‌گفت و همين تغييرات بي‌شمار لحن‌ها و انواع گوناگون آن در شاهنامه، سبب مي‌شود كه طولاني بودن ابياتِ اين شاهكار عظيم، ملال آور نشود و با هنر فردوسي، حتي گاهي مخاطب آن چنان تحت تاثير لحن گفتار، قرار بگيرد كه ناخودآگاه حالت چهره و نوع خواندنش تغيير كرده و با آن شخصيت هم‌ذات پنداري كند.