بررسي اشعار فروغ فرخزاد از منظر نظريه هاي «نگاه خيره» و «مرحلۀ آينه» لاكان

ژاك لاكان (Jacques Lacan) در نظريه «مرحلۀ آينه»، بر نقش اساسي تصوير آينه در رشد روان شخص تاكيد مي كند. او به اهميتي كه تصوير آينه‏ اي در هويت اجتماعي و زباني فرد دارد اشاره مي كند. مفهوم ديگري كه در اين مقاله مورد بررسي قرار مي گيرد «نگاه خيره» است كه با نظريۀ لاكان درباره «مرحلۀآينه» پيوند دارد. از نظر لاكان «نگاه خيره» مرد بر «نگاه خيره» زن برتري دارد. «نگاه خيرۀ»‏ مرد با زن به عنوان اُبژه اي كه جايگاه پايين تري دارد، برخورد مي كند. در مقالۀ حاضر، نويسنده سعي كرده است با استفاده از روش توصيف و تحليل محتوا، نظريۀ لاكاني «نگاه خيره» و «مرحلۀ آينه» را در اشعار فروغ فرخزاد مورد بررسي قرار دهد. اشعار فروغ  بازتابي از احساسات و تفكرات او است، لذا اين مقاله مي تواند زمينه مهمي را براي گسترش رويكرد لاكاني بر اشعار فروغ فراهم سازد. پرسش اصلي تحقيق اين است كه چگونه مي توان به ارتباط بين «نگاه خيره» و «مرحلۀ آينه» لاكاني با اشعار فروغ پي برد. يافته ها بر اين موضوع دلالت مي كنند كه فروغ قصد داشته است از طريق اشعارش هويتي را كه جامعه و سنت ادبي براي او و زنان ديگر در نظر گرفته است به چالش بكشاند؛ او قصد داشت به خود واقعي برسد. به همين منظور، او توانست بخوبي از آينه به عنوان استعاره استفاده كند و مانند بسياري از شعراي مدرن، از تصوير آينه و «نگاه خيره» حاصل از آن، ذهنيت زنانه و بحران هويتي خودش را به تصوير بكشاند.