ارزش اقتصادي و سهم ذخيره كربن در اندام هاي اوكاليپتوس و آكاسيا در عرصه هاي پخش سيلاب ايستگاه كوثر

ذخيره كربن به وسيله جنگل هاي طبيعي، جنگل هاي دست كاشت، مراتع و خاك مناسب ترين راهكار كاهش كربن اتمسفري است. اين پژوهش در سال‌ 1397 با هدف ارزيابي تاثير پخش سيلاب بر ميزان زي توده و ذخيره كربن در اندام هاي مختلف درختان در جنگل هاي دست كاشت اوكاليپتوس (Eucalyptus camaldulensis) و آكاسيا (Acacia salicina) در ايستگاه كوثر واقع در دشت گربايگان فسا انجام شد. پس از كف بركردن درختان، اقدام به جداسازي تنه، شاخه ها و برگ ها شد. علاوه بر اين، ميزان لاشبرگ توليد شده در سايه انداز درختان مورد بررسي نيز جمع آوري و توزين شد. پس از آن، نمونه هاي خشك شده به‌‌‌وسيله آسياب برقي پودر شدند و ميزان كربن آلي موجود در نمونه ها شامل تنه، شاخه، برگ و لاشبرگ، به روش خاكستر كردن در كوره الكتريكي اندازه گيري شد. داده هاي به دست آمده در قالب طرح‌ آماري بلوك هاي كامل تصادفي تجزيه و تحليل شده و ميانگين ها با آزمون توكي در سطح 5 درصد مقايسه شدند. نتايج نشان داد برگ ها كمترين ميزان زي توده و ذخيره كربن و تنه بيش ترين ميزان زي توده و ذخيره كربن را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر اين، مشخص شد در جنگل دست كاشت اوكاليپتوس (نوار اول)، بيش ترين كربن به ميزان 187/56 تن در هكتار به‌صورت بافت هاي زنده گياهي شامل تنه، شاخه و برگ و به شكل لاشبرگ ذخيره شده است. با توجه به اين كه هر تن كربن معادل با 3/67 تن گاز دي اكسيد كربن است، مي‌توان نتيجه گرفت كه مقدار 688/34 تن گاز دي اكسيد كربن موجود در هوا در اندام‌‌‌هاي مختلف گياه و در لاشبرگ به صورت ماده آلي ذخيره شده است. در صورتي كه در آكاسيا، ميزان ذخيره كربن، 72/81 و معادل دي اكسيد كربن ذخيره شده، 21/267 تن در هكتار بود. ارزش اقتصاديزيست محيطي اين مقدار كربن ذخيره‌شده، به ترتيب معادل 78/5 و 24/2 ميليارد ريال در هكتار محاسبه شد. با توجه به 32 سال پخش سيلاب در اين عرصه ها، هر هكتار از عرصه جنگل اوكاليپتوس و آكاسيا به طور متوسط‌ سالانه به ترتيب، 21/51 و 8/35 تن گاز دي اكسيد كربن موجود در هوا را به صورت ماده آلي ذخيره كرده اند. از اين نظر، جنگل دست كاشت اوكاليپتوس نقش بيش تري در كاهش آلودگي هوا ايفاء نموده است. ارزش زيست‌‌‌محيطي اكسيژن توليد شده در جنگل اوكاليپتوس و آكاسيا (به ترتيب 0/47 ميليارد ريال و 74/52 ميليون ريال) نيز به ارزش زيست محيطي كاهش دي اكسيد كربن اضافه شده و جمع ارزش كاركرد اقتصادي آن ها به ترتيب معادل 6/25 و 2/32 ميليارد ريال مي گردد. بنابراين، توسعه روش جنگل كاري با اوكاليپتوس در مناطق مستعد پخش سيلاب با شرايط مشابه، از منظر ذخيره كربن داراي توجيه اقتصادي بيش تري بوده و پيشنهاد مي گردد.