تدوين چارچوب مفهومي برنامه‌ريزي مشاركتي محله محور در شهرهاي ايراني؛ مطالعه موردي: محله‌هاي سيروس، جواديه و هفت‌چنار شهر تهران

امروزه مشاركت در امور اجتماعي از اصول اصلي توسعه پايدار به حساب مي‌آيد. در حوزه مديريت شهري نيز قدرت يافتن شهروندان و تاثيرگذاري آن ها در امور شهري هسته اصلي رهيافت مشاركتي است. به طوري‌كه در بازآفريني بافت هاي فرسوده طي سه دهه اخير از اين رهيافت به عنوان كليد حل مشكلات و اجراي موثر برنامه‌هاي نوسازي ياد شده است. اما تجارب نشان مي‌دهد آنچه كه با عنوان مشاركت در مديريت شهري در ايران مورد توجه قرار گرفته بيشتر ناظر بر تأمين مالي و استفاده ابزاري از مشاركت است. در اين مقاله تلاش شده است با مطالعه تجربه نوسازي در سه محله سيروس، جواديه و هفت‌چنار تهران كه با رويكرد برنامه‌ريزي كالبدي فضايي و برنامه‌ريزي مشاركتي اجرا شده است ضمن احصاء موانع مشاركت، الگويي براي اجراي پروژه‌هاي آتي ارائه شود. روش تحقيق اين مطالعه كيفي و از تكنيك مصاحبه استفاده شده است. حجم نمونه 30 نفر از مديران و كارشناسان نوسازي است كه در اين پروژه‌ها و يا پروژه‌هاي مشابه فعاليت داشته‌اند. نتايج بدست آمده بيانگر آن است كه موانع موجود در دو دسته عوامل ساختاري و عامليتي قابل دسته‌بندي است. بدين صورت عوامل ساختاري در سطح كلان شامل ساختارهاي سازماني و در سطح خرد شامل عوامل حقوقي (قوانين و مقرارت) و عامليت در دو سطح خرد يعني عوامل فردي و سطح كلان يعني بعد سازماني در جلب مشاركت شهروندان مانع ايجاد مي كنند. بنابراين براي جلب مشاركت مردم بايد اين عوامل ساختاري و عامليتي با يكديگر هماهنگ كرده و تعامل مثبت و دوسويه بين آن ها برقرار نمود.