آموزش مهندسي و پژوهش مبتني بر زنجيره ارزش فناوري-مطالعه موردي: مهندسي مخزن در صنعت گاز

رويكرد رايج آموزش مهندسي بر پايه تعريف اصول، مباني، تشريح روابط رياضي و عددي يك درس استوار است كه به‌طور معمول در كتاب‌هاي درسي آن موضوع به‌خوبي تشريح شده است. مسئله‌هاي جديد حوزهٔ مهندسي فراتر از يك درس يا يك رشته است و دانش‌آموختگان معمولاً در گروه‌هاي متشكل از رشته‌ها و حوزه‌هاي مختلف به تجزيه و تحليل و حل مسئله‌هاي چندرشته‌اي و چندبعدي مي‌پردازند. براي آمادگي ورود به اين عرصه‌ها نياز است كه فراگيران در زمان تحصيل با رويكرد يكپارچه آموزش همگام با پژوهش، تحليل حساسيت، تفكر بين‌رشته‌اي، توجه به زنجيره ارزش فناوري آشنايي پيدا كنند. در رويكرد جديد، استاد حين تدريس مطالب كلاسيك، جايگاه درس را در منظومه زنجيرهٔ ارزش فناوري مشخص مي‌نمايد. در اين مقاله، ابتدا اهميت و نياز به ديدگاه همگرا در آموزش مهندسي مطرح مي‌شود. در ادامه، با تمركز بر درس مهندسي مخزن رشته مهندسي نفت، زنجيره فناوري صنعت گاز معرفي شده و ارتباط مبحث مهندسي مخزن با حوزه‌هاي مهندسي شيمي، طراحي فرايند، پيوند مبحث‌هاي مهندسي مخزن با حوزه‌هاي يادشده با ذكر نمونه‌هاي واقعي تشريح مي‌گردد. در مثال‌هاي ذكرشده، پس از طرح سؤالات پژوهشي، دانشجو با نتايج پژوهش‌هاي مرتبط با موضوع تدريس آشنا مي‌شود و با مرور يك يا چند پژوهش كاربردي مرتبط با مبحث، روش تحقيق مهندسي را حين تدريس فرا مي‌گيرد. مثال‌هاي ارائه‌شده مربوط به مهندسي مخزن و زنجيره ارزش از مخزن تا پالايشگاه مي‌باشند. رويكرد آموزش مهندسي، هم‌راستا با پژوهش به فراگير قدرت تفكر يكپارچه، شناخت ابعاد مختلف مسئله‌هاي جديد مهندسي مخزن و درك جامع‌تر از مسئله را به دست مي‌دهد.