تغييرات مكاني مقاومت‌ فروروي و برشي خاك و اثر نوع كاربري و واحد فيزيوگرافي بر آن‌ها

بررسي تغييرپذيري مكاني مقاومت هاي فروروي و برشي از اهميت ويژه اي براي مديريت و بهبود باروري خاك هاي كشاورزي در راستاي توليد پايدار برخوردار است. اين پژوهش با اهداف ‌بررسي تأثير نوع كاربري اراضي و واحدهاي فيزيوگرافي بر مقاومت فروروي وبرشي خاك و تغييرپذيري مكاني اين ويژگي ها در خاك هاي دشت لپويي استان فارس انجام شد. اندازه گيري مقاومت فروروي و برشي با دستگاه هاي نفوذسنج دستي و برش پره اي در 130 نقطه مشاهداتي از لايه سطحي (0 تا 30 سانتي متري) خاك در سه واحد فيزيوگرافي (تپه، دشت دامنه اي و دشت) و دو كاربري اراضي (كشت آبي و مرتع) موجود در منطقه انجام شد. براي بررسي تغييرپذيري ويژگي هاي مورد مطالعه از سه تخمينگر كوكريجينگ، كريجينگ معمولي و وزن دهي معكوس فاصله استفاده شد. مشتقات اوليه و ثانويه مدل رقومي ارتفاع نيز به عنوان متغيرهاي كمكي براي پيش بيني متغير اصلي به و سيله تخمينگر كوكريجينگ استفاده شدند. نتايج همبستگي خطي رابطه معكوسي بين مقاومت برشي با مقاومت فروروي و پارامترهاي مربوط به ارتفاع نشان داد. به نحوي كه رابطه معكوس و معني داري بين مقاومت برشي و مقاومت فروروي در واحدهاي فيزيوگرافي دشت دامنه‌اي، دشت رسوبي و تپه مشاهده شد. رابطه مذكور بين دو ويژگي در كاربري زراعت آبي و مرتع نيز مشاهده شد. روش كوكريجينگ براي براورد مقاومت برشي و فروروي بر اساس آماره ضريب تبيين (R2) با مقادير 0.55 و 0.38 عملكرد مناسب‌تري داشت. به‌طوركلي روش‌هاي زمين‌آماري از دقت متوسطي در پيش بيني مقاومت فروروي وبرشي خاك برخوردار بودند. بنابراين پيشنهاد مي شود در مطالعات آتي به بررسي عملكرد ساير رويكردهاي مدل‌سازي خطي و غيرخطي (توابع انتقالي) براي پيش بيني اين دو ويژگي خاك پرداخته شود.