بررسي تأثير تراكم بوته و آبياري تكميلي بر عملكرد نخود در شرايط ديم شرق استان گلستان

Studying of plant density and supplemental irrigation effects on chickpea (Cicer arietinum L.) yield under rainfed condition in east of Golestan

بمنظور ارزيابي اثر تراكم بوته و آبياري تكميلي بر برخي خصوصيات زراعي نخود، مطالعه‌اي مزرعه‌اي در منطقه گنبد كاووس در سال زراعي 92-1391 انجام پذيرفت. اين بررسي در قالب كرت‌هاي خرد شده با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. عامل اصلي شامل سطوح آبياري (شرايط ديم بدون آبياري يا كنترل، آبياري در مرحله گلدهي و آبياري در زمان پر شدن نيام‌ ها) و عامل فرعي شامل تراكم‌هاي مختلف 20، 30، 50 و 70 بوته در متر مربع بود. نتايج نشان داد كه اثر آبياري تكميلي و تراكم بوته بر تعداد نيام در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملكرد دانه، شاخص برداشت و عملكرد بيولوژيك معني‌دار بود. در اين تحقيق بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب در سطوح آبياري تكميلي در مرحله گلدهي و شرايط ديم بدون آبياري با مقادير 1602 و 1014 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. در سطوح فاكتور تراكم نيز بالاترين عملكرد دانه در تراكم 70 بوته در متر مربع (1402 كيلوگرم در هكتار) و كمترين عملكرد دانه در تراكم 20 بوته در متر مربع (1149 كيلوگرم در هكتار) مشاهده شد. آبياري تكميلي در مرحله گلدهي × تراكم 70 بوته در مترمربع بالاترين عملكرد دانه را بين تمامي تيمارهاي مورد تحقيق توليد نمود.

In order to evaluate the effects of plant density and supplementary irrigation on some agronomic characteristics in chickpea (cv. Hashem), a field study was conducted at Goonbad-e-Kavoos district during 2012-13 cropping season. Treatments were arranged as split plot in randomized complete block design with four replications. Different supplementary irrigation levels (rainfed without irrigation, supplementary irrigation in flowering stage and supplementary irrigation during pod filling stage) were assigned to main plots and sub-plots comprised of nd plant density ). Results showed that irrigation a2different plant densities (20, 30, 50 and 70 plants/msignificantly affected pod numbers per plant, seed numbers per plant, 100-grain weight, grain yield per unit area, harvest index and biologic yield. In this study, the most and the least of grian yield was gained by supplementary irrigation in flowering stage (1602 kg/ha) and rainfed without irrigation (1014 kg/ha), respectively. Highest and (1149 kg/ha), 2 (1402 kg/ha) and 20 plants/m2 minimum amount of grain yield was produced by 70 plants/mhad the highest grain yield among 2ing stage × 70 plants/mrespectively. Supplementary irrigation in flowerwhole studied treatments