نقد رابطۀ سينماي ايران با ادب كلاسيك عرفاني

«سينما» هنري نوين است كه هنرها و دانش هاي پيشين را درهم آميخته و آن‌ها را با جذبه‌ فراوان پيش روي مخاطبان قرار داده است. انديشه هاي بازتاب يافته در آثار به جا مانده از گذشته‌ مشرق زمين و به خصوص ادبيات كلاسيك كشورمان نيز برخوردار از پيرنگي معنوي است. بازتاب مضامين عرفانيِ ادبيات كلاسيك در آثار سينمايي مي تواند وسيله اي براي پيوند فرازماني انديشه و هنر ملّي باشد. در اين پژوهش ضمن ارائه‌ يك تقسيم بندي تاريخي مضموني به ‌اختصار انديشه هاي عرفاني و معنوي كارگردان هاي سينماي كشورمان مرور مي‌شود. سپس موانع ساخت فيلم هايي با مضامين عرفانيِ ادبيات كلاسيك در كشورمان بررسي و پيشنهادهايي براي استحكام ارتباط سينما با ادب كلاسيك ارائه مي‌شود. اين بررسي نشان مي دهد ميان انديشه هاي روحانيِ بازتاب يافته در ادبيات كلاسيك عرفاني سرزمينمان با هنر سينما، پيوندي فرازماني و تكاملّي برقرار نشده است. عوامل گوناگوني در اين مسأله مؤثر بوده است كه مهم‌ترين آن‌ها عبارتند از: نگاه مشكوك سياست به طريقت در ايران، وجود ديدگاه هاي متفاوت و متضاد نسبت به انديشه‌ها و زندگي عارفان، گرايش مفاهيم عرفاني به ذهنيت و گريز آن‌ها از عينيت، ضعف ابزاري سينماي ايران براي ساخت باورپذير آثار خيال انگيز و مخالفت طيف هاي كلاسيك و روشنفكري منتقدان سينماي ايران با ساخت آثار عرفاني.