پيوند ادبيات و موسيقي در روايت «سمفوني مردگان»

دگرگوني‌هاي جهان امروزين و از ميان رفتن مرزبندي‌ها ميان دانش‌ها، وظيفه‌ سنگيني را متوجۀ مطالعات تطبيقي ادبيات كرده ‌است. در پرتو اين امر، يكي از كاركردهاي چنين مطالعاتي برقراري پيوند ميان ادبيات و ديگر هنرها و دانش‌ها است. از اين منظر، تحليل پيوند ادبيات با هنري نظير موسيقي يكي از حوزه‌هاي فعاليت اين دانش پويا و ديناميك به‌شمار مي‌رود. پژوهش حاضر با اين انگاره و بر مبناي روش مطالعاتي نقدبنياد، رابطه‌ موسيقي و ادبيات را در روايت «سمفوني مردگان» نوشته‌ عباس معروفي تحليل كرده و در عين حال، اين روايت را از منظري ساختاري با سمفوني شماره‌ پنج ديميتري شوستاكوويچ مقايسه كرده ‌است. پژوهش پيش‌رو نشان مي‌دهد كه موسيقي به شيوه‌هاي گوناگون در شكل دادن به سازگان روايت اثرگذار بوده ‌است. عنوان‌پردازي موسيقايي روايت، عنوان‌گذاري فصل‌هاي متن و همسازي سير رويدادهاي موومان‌ها/ فصل‌هاي روايت با ماهيت فرميك موومان‌هاي يك سمفوني در شمار مؤلفه‌هاي دخيل در شكل دادن به نظام همبسته‌ روايت‌اند. بهره‌گيري از خصوصيت كنترپوان موسيقي و همسازي بخش‌بندي‌هاي موومان دوم روايت با وارياسيون‌هاي موسيقي، محورهاي ديگر تلاقي اين دو هنر در روايت‌اند‌. پژوهش حاضر همچنين نشان مي‌دهد با واكاوي تطبيق‌گرايانه‌ روايت مي‌توان به شناختي دقيق‌تر از متن ادبي دست يازيد و ظرفيت‌هايي را در آن كشف كرد كه نقد ادبي محض بدان‌ها توجهي نمي‌كند. نويسندگان مي‌توانند به ‌واسطه‌ پيوند زدن آثار خويش با هنرها و دانش‌هاي انساني و تجربي بر غناي آن‌ها افزوده، لذت خوانش متن را براي مخاطبان خويش دوچندان كنند.